Politiek: ‘Zet instroom en behoud zorgprofessionals hoog op de agenda’

Een van de belangrijkste uitdagingen in de zorg is om voldoende verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten op te leiden én te behouden. We weten immers allemaal dat de zorgvraag toeneemt en dat de ouder wordende maatschappij in de toekomst op deze beroepsgroep aangewezen is. Het aantrekken van nieuwe studenten en zij-instromers en het behouden van jonge professionals moeten dus hoog op de nieuwe politieke zorgagenda komen. 

Waarom? Kijk maar naar de cijfers! Eenderde van de studenten die aan een opleiding in de zorg begint, maakt deze niet af. Zorgorganisaties hebben jaarlijks te maken met een uitstroom van 10 procent.  Ook het ziekteverzuim kent eenzelfde percentage.

De reflex is nu om allerlei noodingrepen te doen om nieuw personeel aan te trekken. Zo staat arbeidsmigratie hoog op de agenda. Ook wordt geopperd om mensen zonder diploma te laten werken of om het vak op te knippen in taken. Het lijkt efficiënt, maar ik vind dat we oplossingen laten liggen die effectiever en duurzamer zijn. En die op de lange termijn leiden tot behoud van personeel en minder zorgvraag. 

Goede oplossingen zijn vaak dichterbij dan we denken. Als we erin slagen om de instroom in de opleidingen te verhogen en de uitstroom met 10 tot 15% omlaag te brengen, dan betekent het dat er jaarlijks meer studenten van de opleiding af komen. Dat is meer dan je via arbeidsmigratie buiten Europa duurzaam tot stand kan brengen.  

Hoe krijgen we dat voor elkaar? Schaf het collegegeld voor zorgopleidingen af! Maak zij-instroom voor tekortberoepen mogelijk en laat die studenten geen hoog tarief collegegeld betalen. Maak de ov-kaart voor studenten ook in de zomer beschikbaar, zodat zij ook in die periode stage kunnen lopen en geef een goede stagevergoeding. Een belangrijk aandachtspunt is dat studenten vaak uitstromen door de heftige situaties waar ze mee te maken krijgen in de praktijk, zoals overlijden of verbale agressie. Investeer in goede stagebegeleiding en mentorprogramma's voor startende professionals. Faciliteer verpleegkundigen en verzorgenden in de praktijk door ze tijd te geven om hun nieuwe collega's op te leiden. En oh ja, verminder nu eens echt de administratieve lasten en stuur op vertrouwen, dat levert tijd en tevreden professionals op en kost niets.

De vraag die ook veel meer op de voorgrond moet staan, is: Hoe kunnen we de zorgvraag verminderen? Bij uitstek een vraag die verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten kunnen beantwoorden. Namelijk door te investeren in wijkgerichte preventie, in zelfredzaamheid van de patiënt, in proactieve zorgplanning en in herstel na psychische ziekte. Allemaal effectieve, verpleegkundige interventies die leiden tot minder zorgvraag.  Zij komen bij mensen thuis, kennen de situatie en zien meer dan alleen de zorgvraag.

Juist jonge professionals willen bijdragen aan duurzame, verpleegkundige oplossingen en het geeft hen loopbaanperspectief, zeggenschap over de toekomst van de zorg én over hoe hun werk georganiseerd wordt. En ja, ook dit levert ook geld op. Alleen al de vervangingskosten van de 40.000 professionals die kiezen voor ander werk, bedragen jaarlijks 1,6 miljard euro. Werken aan behoud en aantrekkelijker werk leidt tot lager ziekteverzuim. En op de werkvloer worden vaak de beste oplossingen voor problemen gevonden. Dit biedt vervolgens mogelijkheden om te investeren in de achterblijvende arbeidsvoorwaarden.  

Al het bovenstaande is volgens V&VN niet alleen effectief voor het aantrekken en behoud van studenten en jonge professionals in zorg, maar ook motiverend voor het behoud van de 400.000 verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten in Nederland. Dus nieuwe Tweede Kamerleden: zet dit onderwerp op de agenda!