Wat weet jij van tuchtrecht

Als verpleegkundige of verpleegkundig specialist val je onder de Wet BIG. Een van de onderdelen van de Wet BIG is het tuchtrecht. Je hoopt er nooit mee te maken te krijgen, maar wat weet jij eigenlijk van het tuchtrecht?

1. Aantal klachten

Het aantal klachten tegen verpleegkundigen bij de Regionale Tuchtcolleges voor de gezondheidszorg in Nederland ligt jaarlijks gemiddeld op:

A. ongeveer 50 per jaar.

B. ongeveer 150 per jaar.

C. ongeveer 250 per jaar.

Het juiste antwoord is B

Toelichting

De laatste jaren worden gemiddeld zo’n 150 klachten tegen verpleegkundigen ingediend bij de Tuchtcolleges. Het totaal aantal klachten voor alle BIG-geregistreerde beroepsgroepen ligt op zo’n 1600 tot 1700 per jaar. De klachten tegen artsen nemen daar het belangrijkste aandeel in. Daarvan zijn de klachten tegen de groep huisartsen het grootst. Een huisarts heeft in zijn carrière 80% kans om met Tuchtrecht te maken te krijgen.

2. BIG-registratie

Een BIG-geregistreerde zorgprofessional wordt geacht…
(kies het meest juiste antwoord)

A.  zich te houden aan de normen en waarden van de Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden.

B. de meest actuele protocollen te hanteren.

C. de professionele beroepsstandaardaard te hanteren.

Het juiste antwoord is C

Toelichting

Onder de professionele beroepsstandaard valt onder meer de relevante gezondheidszorgwetgeving, de tuchtrechtuitspraken, de Beroepscode, de beroepsprofielen en de Expertisegebieden, de richtlijnen en protocollen en zorgstandaarden. Maar ook de algemene zorgvuldigheidseisen en de ethische regels in ons vak en het transparant bijhouden van de vakkennis en handelingen (bij- en nascholing) Voor verpleegkundigen is hiervoor het Kwaliteitsregister V&V beschikbaar.

3. Een klacht indienen

Een klacht bij het Tuchtcollege kan ingediend worden door:

A. een cliënt of een rechtstreeks belanghebbende.

B. een rechtstreeks belanghebbende, de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd, een opdrachtgever, een werkgever of de zorgverzekeraar.

C een cliënt, een rechtstreeks belanghebbende of de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd

Het juiste antwoord is B

Toelichting

De Wet BIG benoemt deze groep als klagers. Wie een rechtstreeks belanghebbende is, wordt door het Tuchtcollege bepaald. Dit kan dus ook een collega of mantelzorger zijn. Maar ook de zorgverzekeraar kan klagen over zelfstandig werkende verpleegkundigen die rechtstreeks declareren bij de zorgverzekeraar.

4. Samenstelling tuchtcollege

De samenstelling van het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg bestaat bij een klachtafhandeling tegen verpleegkundige of verpleegkundig specialist uit:

A.  twee juristen, een arts en twee verpleegkundigen.

B.  twee juristen en drie verpleegkundigen.

C.  drie juristen en twee verpleegkundigen.

Het juiste antwoord is B

Toelichting

Van de twee juristen is één de voorzitter (rechter). Samen met de andere jurist en de drie leden verpleegkundige beroepsgenoten vormen zij het Tuchtcollege die de uitspraak over de klacht(en) doen. De drie leden beroepsgenoten die in de Tuchtcolleges zitten moeten ruime praktijkervaring hebben, kennis van de professionele standaard en een breed netwerk hebben in de gezondheidszorg. Ze zijn minimaal HBO-opgeleid en hebben diverse expertise. De leden beroepsgenoten van het Tuchtcollege worden door de gezaghebbende beroepsvereniging (V&VN) voorgedragen bij de Tuchtcolleges. V&VN heeft een interne selectieprocedure voor deze voordrachten.

5. Zichtbaarheid opgelegde maatregel

Welke maatregel die het Tuchtcollege oplegt is niet openbaar in te zien in het BIG-register?

A. een berisping.  

B. een waarschuwing.

C. een voorwaardelijke schorsing.

Het juiste antwoord is B

Toelichting

Alleen een waarschuwing wordt niet in het BIG-register opgenomen. Een waarschuwing is corrigerend van aard. Een berisping is een zwaardere maatregel dan een waarschuwing. Bij een berisping heeft men laakbaar (fout) gehandeld. Vanaf juni 2012 worden een berisping, een (voorwaardelijke) schorsing, een geldboete, een gedeeltelijke ontzegging van de beroepsuitoefening en een schrappen uit het BIG-register opgenomen in het BIG-register. Het staat openbaar op de website van het BIG-register aangegeven inclusief de reden van de maatregel. Bij een zwaardere maatregel: (voorwaardelijke) schorsing, gedeeltelijke ontzegging van de bevoegdheid of schrappen uit het BIG-register heeft men vaak een ernstige overtreding begaan binnen de beroepsuitoefening en veelal heeft men de Beroepscode ernstig overschreden.

Wijziging per april 2017: Geen standaard publicatieplicht bij berisping

Waar eerder opgelegde maatregelen die zwaarder waren dan een waarschuwing standaard werden gepubliceerd in de Staatscourant, lokale dag- en weekbladen en in het BIG-register, is de standaard publicatieplicht bij de maatregel van berisping (terechtwijzing) sinds 1 april 2017 uit de wet verdwenen. Het is nu aan het college om te beslissen of er een publicatie moet plaatsvinden. Het voordeel: het college kan de ernst van de zaak vaststellen en dus goed bepalen of het nodig is dat een berisping openbaar wordt gemaakt. De klager en verweerder zijn zo beter beschermd en worden beter geholpen.

6. Aantal geschrapte BIG-geregistreerde verpleegkundigen

Hoeveel BIG-geregistreerde verpleegkundigen zijn er in de periode 2010 tot en met 2017 geschrapt uit het BIG-register en mogen hun beroep niet meer uitoefenen?

A. 20

B. 15

C. 25

Het juiste antwoord is C

Toelichting

Uit het BIG-register wordt je niet zomaar geschrapt door een Tuchtcollege. Deze zwaarste maatregel legt het Tuchtcollege vaak op wanneer een verpleegkundige vaak op zeer ernstige wijze de Beroepscode heeft overtreden. Denk hierbij aan mishandeling, seksueel misbruik of een liefdesrelatie/seksuele relatie aangaan met cliënten/patiënten/bewoners terwijl er nog een zorgrelatie is, kinderporno downloaden, of stelen van cliënten/patiënten/bewoners of de organisatie waar je werkt. 

7. Tuchtklacht voorkomen

Om een tuchtklacht te voorkomen is het belangrijk om…

A. op je eigen handelen en gedrag te reflecteren met collega’s.

B. zorgvuldige en objectieve verslaglegging te doen volgens de richtlijn Verpleegkundige verslaglegging.

C. om goed te communiceren en de zorg dagelijks te evalueren.

Het juiste antwoord: A, B en C zijn alle drie juist 

Toelichting

Het hoort bij je beroepsuitoefening dat je op je eigen handelen en gedrag weet te reflecteren met collega’s en andere zorgprofessionals. Maar ook zorgvuldige en objectieve verslaglegging volgens de richtlijn Verpleegkundige verslaglegging is van belang. En goede communicatie en afstemming met patiënt en diens naasten is essentieel en de zorg dagelijks  evalueren kan klachten voorkomen. Verder is het belangrijk dat je je als verpleegkundige vooral houdt aan de professionele standaard die geldt binnen je eigen beroepsgroep en dat je je houdt aan de Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden.

8. Op de hoogte

Voor een verpleegkundige of verpleegkundig specialist is het belangrijk om op de hoogte te zijn van tuchtrechtuitspraken tegen verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten, omdat… (kies het meest juiste antwoord)

A. je door tuchtrechtuitspraken de beroepsnormen binnen de eigen beroepsgroep verder ontwikkelt en aanscherpt, en het belangrijk is daar kennis van te hebben.

B. dit fouten kan voorkomen en het je kennis vergroot.

C. je er een betere verpleegkundige zorgprofessional door wordt.

Antwoord A is het meest juist

Toelichting

Antwoord A is het meest juist. Voor een verpleegkundige is het belangrijk om op de hoogte te zijn van tuchtrechtuitspraken binnen de eigen beroepsgroep omdat beroepsnormen door deze uitspraken worden aangescherpt en verduidelijkt. V&VN heeft een eigen databank Tuchtrecht waar je als lid op kunt inloggen om de uitspraken te lezen. Verder zijn de uitspraken te vinden op tuchtrecht.overheid.nl. 

Aanvulling aug. 2023
De databank Tuchtrecht van de V&VN bestaat niet meer. Uitspraken zijn te vinden op tuchtrecht.overheid.nl. 

9. Tuchtrechtuitspraken

Door tuchtrechtuitspraken waarbij geklaagd wordt over handelen of gedrag van verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten…

A. wordt de beroepsgroep belemmerd in het ontwikkelen van beroepsnormen.

B. wordt de beroepsgroep gestimuleerd in het verder ontwikkelen van beroepsnormen.

C. wordt het de beroepsgroep extra moeilijk gemaakt om klachten adequaat op te pakken.

Het juiste antwoord is B

Toelichting

Door tuchtrechtuitspraken waarbij geklaagd wordt over handelen of gedrag van verpleegkundigen wordt de beroepsgroep juist gestimuleerd om beroepsnormen verder door te ontwikkelen. Zo heeft V&VN op basis van tuchtrechtuitspraken diverse aanvullingen op de Beroepscode ontwikkeld. Deze zijn te vinden als extra handreikingen op de website van V&VN. Denk hierbij aan de handreikingen:

*          Hoe ga je om met je beroepsgeheim

*          Hoe ga je om met je beroepsgeheim in contact met politie en justitie

*          Verantwoordelijkheid en schaarste in de zorg

*          Omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening

*          Hoe gebruik je social media op een verantwoorde manier

*          Individuele professionaliteit met stappenplan Omgaan met botsende verantwoordelijkheden

*          Verklaring afleggen

En de Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld. Al deze documenten zijn in feite een verdieping van de artikelen in de Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden. Het is belangrijk dat je deze handreikingen in je beroepsuitoefening kent en hanteert.

10. Waarom voor tuchtcollege?

Een verpleegkundige die moet verschijnen voor het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg is…

A. een verpleegkundige die niet geschikt is voor het vak en het beroep.

B. een verpleegkundige die onvoldoende goed op de hoogte is van de professionele standaarden   binnen de beroepsuitoefening.

C. een verpleegkundige die zich moet verantwoorden over zijn of haar handelen en gedrag

Het juiste antwoord is C

Toelichting

Bij het indienen van een klacht bij het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg wordt in feite gevraagd door het Tuchtcollege of je je wilt verantwoorden over je handelen en of gedrag over de klacht. Het Tuchtcollege bepaalt op basis van vast te stellen feiten of de klacht al dan niet gegrond wordt verklaart. Hiervoor gebruikt het Tuchtcollege de informatie uit het klaagschrift en het verweer, maar ook informatie die bekend is vanuit de professionele standaard en die verwerkt zijn in de Beroepscode, het Beroepsprofiel, Expertisegebieden, richtlijnen, protocollen, zorgstandaarden, de dagelijkse praktijk en de verplegingswetenschappelijke publicaties.

Verantwoording

Deze test is gemaakt door Jan Mulder, verpleegkundige, adviseur bij V&VN en twintig jaar lid-beroepsgenoot bij het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg.