Er zijn verschillende interventies die toepasbaar zijn als complementaire zorg. het gaat hierbij om relatief eenvoudige interventies uit de verschillende natuurgeneeskundige tradities die door verpleegkundigen en verzorgenden kunnen worden uitgevoerd binnen de context van hun beroep. In het beroepsdeelprofiel van de complementair verpleegkundige uit 2004 worden genoemd, werken met:

ontspanningstechnieken
massagetechnieken
gebruik van kruiden
gebruik van etherische oliën
muziek
baden
warmte en koude toepassen
Healing Touch/ Therapeutic Touch
visualisaties
voedingsadviezen
gebruik van kleuren en vormen

Een aantal van deze interventies hoorde vroeger  tot het domein van zorgverleners, maar zijn in de loop van de jaren naar de achtergrond verdwenen. De gezondheidszorg en maatschappij zijn in beweging. Op basis van actuele ontwikkelingen zijn er meer interventies die tot complementaire zorg kunnnen worden gerekend zoals healing touch, mindfulness en holistic pulsing.

Welke interventie wordt toegepast hangt af van de deskundigheid van de hulpverlener en dient bovenal afgestemd te worden op de behoefte en leefstijl van de zorgvrager.
 

Uitleg

Kruiden
In alle culturen worden in de zelfzorg kruiden gebruikt voor herstel van ziekte of juist om gezond te blijven. Wist je dat 80 % van de reguliere geneesmiddelen oorspronkelijk op kruidenbasis waren? Kruiden bevatten werkzame stoffen (geschikt voor het verhelpen van een bepaalde klacht) en hulpstoffen (helpen de werkzame stoffen of beschermen tegen bijwerkingen). Kruiden worden meestal gebruikt in de vorm van kruidenthee, maar kunnen bijvoorbeeld ook worden gebruikt als voedingsmiddel, of in een kompres. Sommige kruiden kunnen niet goed samen met bepaalde geneesmiddelen of voeding. Het is daarom erg belangrijk om hiervan goed op de hoogte te zijn. 

Gebruik van etherische olie in de zorg is afgeleid van de aromatherapie. Aromatherapie betekent letterlijk: ‘helen door geuren’. Etherische oliën zijn zeer geconcentreerde, geurende, vluchtige oliën die al duizenden jaren worden gebruikt voor verzorging, genezing en om te verwennen. Etherische oliën hebben allemaal een andere lichamelijke, psychische en spirituele werking. Etherische oliën kunnen op veel manieren worden ingezet, bijvoorbeeld in: massageoliën, baden, kompressen om te verdampen. Door de aangename toepassingen en heerlijke geur dragen de oliën bovendien bij aan het gevoel van welbevinden. 

Veel klachten in de zorg hangen samen met, of worden verergerd door stress. Als je de zorgvrager leert ontspannen zullen deze klachten verminderen. Er zijn verschillende principes voor ontspanningsoefeningen. Een manier is de progressieve spierontspanning: door de verschillende spiergroepen eerst te spannen en dan te ontspannen. Een andere manier is door ademhaling, of door visualisaties. Een visualisatie is een begeleide ‘dagdroom’ waar je je op richt. Deze ‘dagdroom’ helpt je meer te ontspannen. 

Baden zijn meer dan een manier om schoon te worden. Baden kunnen bijdragen aan een gevoel van ontspanning en welbehagen. Ook kunnen door toevoeging van kruiden of etherische olie bepaalde lichamelijke en/of psychische klachten worden verminderd. Behalve het totaalbad (ligbad) is ook een voetenbad een eenvoudige maar effectieve interventie. 

Binnen de verpleging hebben toepassing van warmte en koude altijd een plaats ingenomen. De laatste tijd is hier wat minder aandacht voor. Warmte en koude kunnen rol spelen in de pijnbestrijding, maar ook bij problemen als verdriet, eenzaamheid kan warmte heel troostend zijn. In de complementaire zorg kan er gebruik gemaakt worden van allerlei kompressen en baden met kruiden, of etherische oliën. Maar een warme handdoek met een paar druppeltjes etherische olie doet vaak ook al wonderen. 

Therapeutic touch (TT) is letterlijk: therapeutisch aanraken. TT, healing touch zijn energetische interventies. Principe is dat er energievelden zijn in en rond het lichaam. Deze energie kan verstoord zijn. Er kunnen blokkades zijn in de doorstroming. Iemand die een energetische interventie toepast kan deze blokkades voelen en de energie harmoniseren, en zonodig universele energie toevoegen. Dit doet de hulpverlener door: aftasten van het energieveld boven het lichaam (TT) of op het lichaam, of een combinatie daarvan (healing touch). TT en healing touch zijn decennia geleden geïntroduceerd in de VS. 
Massage
Aanraking is belangrijk voor iedereen. Massage is iedere systematische manier van aanraken die weldadig is, of de gezondheid bevordert. Binnen de verpleegkundige zorg worden alleen ontspanningsmassages uitgevoerd. Een massage van een deel van het lichaam zorgt voor ontspanning in het totale lichaam. Door een massage wordt de zorgvrager zich bewust van zijn lichaam en hoe dit voelt. Het lichaam komt tot rust. Lichamelijke en psychische klachten verdwijnen naar de achtergrond. Massage kan acceptatie, aandacht, troost geven.Bij de massage wordt dikwijls gebruik gemaakt van basisoliën met etherische olie.

Wie houdt er niet van muziek? Iedereen kent de helende werking van de juiste muziek op het juiste moment. Muziek dient afgestemd te worden op de smaak en emoties van de zorgvrager. Muziek kan soms veel meer zeggen dan woorden… 

Bloem Complementair Beeldkenmerk 2023

Folders/Brochures

De folder "Complementaire Zorg" wordt op dit moment herzien.

Complementaire zorg voor verpleegkundigen & Implementatie

Er wordt gewerkt aan een scholing "Implementatie" houdt de agenda in de gaten.

Word lid en praat mee!

Samen met 105.000 leden maken we ons als beroepsvereniging sterk voor professionalisering van de beroepen verpleegkundige, verzorgende en verpleegkundig specialist. Leden horen, zien en helpen; dat is waar we als V&VN voor staan. Wil jij invloed hebben op hoe jouw beroep zich ontwikkelt? Word lid van V&VN.

Ontwerp Zonder Titel (15)