Twijfelende ouders; een risico voor de gezondheidszorg

Vier jaar geleden zakte de vaccinatiegraad in Nederland onder de grens van 95 procent. Deze grens is volgens de wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nodig om groepsimmuniteit voor de mazelen te garanderen. Het afgelopen jaar kelderde het percentage van 2-jarigen dat gevaccineerd is tegen alle infectieziekten van het vaccinatieprogramma van het RIVM nog verder, van 91,2 naar 90,2 procent. Kinderartsen maken zich zorgen, zo lezen we in de kranten. Maar hoe zit het met de jeugdverpleegkundigen? Hoe kijken zij naar de dalende vaccinatiegraad?

Jeugdverpleegkundigen Ymke en Charlotte zijn werkzaam bij Envida in Maastricht. Tijdens het postnatale huisbezoek – het kind is dan 12 dagen oud – en als een kind met vier weken op het consultatiebureau komt, stellen zij ouders de vraag: mag jullie kind gevaccineerd worden? Als er twijfels zijn, horen zij dit als eerst.

Maatregelen

Kinderen toegang tot kinderdagverblijven weigeren als ze geen vaccinaties hebben gehad, ouders korten op kinderbijslag als ze besluiten hun kind niet te laten inenten of vaccineren helemaal verplicht stellen. Alle mogelijke maatregelen om de vaccinatiegraad omhoog te krijgen, passeerden de afgelopen tijd de revue. Volgens Ymke moet er inderdaad iets gebeuren. “Als steeds meer ouders ervoor kiezen hun kind niet te laten vaccineren, vormt dit een gevaar voor de gezondheid van alle kinderen. Bijvoorbeeld als een niet-gevaccineerd kind naar een kinderdagverblijf gaat. Hier kan hij of zij andere kinderen, zoals kwetsbare zuigelingen die vanwege hun leeftijd of omdat ze ziek zijn geweest nog niet zijn gevaccineerd, in gevaar brengen. Ik vind dat ouders de regie moeten hebben over hun eigen kind, maar ik begrijp de discussie wel. Ik begrijp dat erover nagedacht wordt kinderen toegang tot een kinderdagverblijf te weigeren als ze niet zijn gevaccineerd.”

Voorlichting

Jeugdverpleegkundigen praten onderling veel over hoe je omgaat met ouders die twijfelen. Charlotte: “Het is onze taak om ouders goede voorlichting te geven. Met behulp van de informatie van het RIVM leg ik uit waarom wij graag zien dat kinderen gevaccineerd worden. Als ouders weigeren of twijfels hebben, is het zaak om dit goed uit te vragen. Waarom willen ze niet vaccineren? Waar komen twijfels vandaan? Vervolgens leg ik uit wat niet vaccineren teweeg kan brengen. Door je kind niet te laten vaccineren, breng je ook andere kinderen in gevaar. Die ouders kiezen daar niet voor. Ik pleit dus echt voor vaccineren, maar uiteindelijk maken ouders zelf de keuze.”

Ymke merkt dat vooral hoogopgeleide ouders vaker vragen hebben over vaccinaties. “Waar laagopgeleide mensen er vaak vanuit gaan dat wat wij zeggen klopt, gaan veel hoogopgeleiden zelf op onderzoek uit. Ze zoeken op Google, lezen wetenschappelijke artikelen en kijken naar wat er wordt gezegd op Facebookpagina’s. Zo sprak ik een keer een moeder die aangaf een professor te hebben gesproken die zei dat kinderen doodziek kunnen worden van vaccinaties. Ze zouden zelfs autisme kunnen krijgen. Ik denk dan: welke professor is dit in godsnaam geweest? Wat ik ook zei, voor haar had die professor gelijk. Ik kwam er niet doorheen.”

Om ervoor te zorgen dat de jeugdverpleegkundigen alle vragen van ouders goed kunnen beantwoorden, werd bij Envida een E-learning van het RIVM gevolgd. “We moesten veel informatie uit ons hoofd weten. Bijvoorbeeld welke stoffen de vaccinaties precies bevatten en in welke concentraties. Heel nuttig, want nu zijn we allemaal goed op de hoogte en kunnen we ouders voorzien van de juiste informatie,” aldus Ymke.

Toch toestemming

Waar Ymke zich vorig jaar echt zorgen maakte, merkt ze het laatste half jaar dat de meeste mensen na de voorlichting toch toestemming geven om hun kind te vaccineren. Ook ziet ze vaker dat ouders die eerder besloten hun kind niet te laten vaccineren later op deze beslissing terugkomen. “Ik denk dat dit komt doordat er nu veel aandacht voor is in de media. Ouders gaan er dan toch onderling over praten: ‘heb jij je kind gevaccineerd? Hoe is dat gegaan?’ Daar ben ik blij mee. Hoewel wij ouders stimuleren om te vaccineren door de juiste wetenschappelijke informatie te geven, maken zij uiteindelijk de beslissing zelf. Wij moeten dat respecteren.”

Kader

Hoe hoog de vaccinatiegraad precies ligt, verschilt sterk per gemeente. Ben jij werkzaam in een gemeente waar de vaccinatiegraad laag is en wil je over dit onderwerp meepraten? Laat het ons weten door te mailen naar redactie@venvn.nl.