Slapen

Nachtdienst. Dhr. P. slaapt al enkele dagen slecht. Vandaag is zijn slaapmedicatie opgehoogd en hij hoopt op eindelijk een goede nachtrust. Tijdens mijn eerste ronde probeer ik zo stil mogelijk zijn kamer binnen te lopen. KLENG! De deur, die half dicht zat, maakt niet eens zoveel herrie, maar in de stille nacht klinkt alles luid. Dhr. P. schrikt wakker. “Nu kan ik dus de hele nacht niet meer slapen”, constateert hij. Het is half 1. Dat het mij een wat voorbarige conclusie lijkt, houd ik maar even voor me. Hij vraagt of hij nog meer van de slaapmedicatie mag. Dat zou hem toegezegd zijn, mocht hij ondanks de ophoging wakker worden. Ik vind er niks over terug in het dossier en ken het middel ook niet. Voor de zekerheid bel ik de arts. Die vindt het, net als ik, niet zo’n goed idee.

Ik bied dhr. P. thee met honing aan en denk terug aan een situatie enkele jaren geleden. Een patiënt vertelt me ’s avonds dat hij bang is niet goed te kunnen slapen, net als de voorgaande nacht. “We hebben temazepam, warme melk of een slaapliedje”, antwoord ik. Hij kiest voor het liedje. Zo sta ik even later samen met vier collega’s in zijn kamer te zingen. Hoewel zingen niet mijn grootste hobby is, ben ik toch blij dat zijn keus niet op de temazepam is gevallen.

Natuurlijk, soms zorgt medicatie voor een comfortabeler gevoel. Een enkele keer een slaappil kan echt geen kwaad. En voor bepaalde problemen zijn medicijnen zelfs de enige oplossing, of op zijn minst een deel daarvan. Toch denk ik dat het best wat minder kan (en dat bedoel ik niet op zijn Gronings). Tegen klachten als misselijkheid, buikpijn, angst en slapeloosheid worden, zeker in het ziekenhuis, al gauw anti-emetica, pijnstillers en ‘pammetjes’ geopperd en voorgeschreven. Dit terwijl voedingsadviezen, hotpacks en slaapliedjes soms net zo goed, of zelfs beter werken. Grijp niet te gauw in de pillenkast, zou ik willen zeggen, maar bespreek eerst met de patiënt welke niet-medicamenteuze interventies zouden kunnen helpen. Van veel van dit soort interventies is de werking aangetoond. Voorbeelden zijn te vinden op pagina’s als oncoline.nl of staan als verpleegkundige interventie in de Nursing Intervention Classification (NIC) vermeld.

Tijdens mijn volgende ronde, rond een uur of 3, doe ik extra stil. Dat blijkt niet nodig. “Ik ben nog steeds wakker hoor”, hoor ik uit de kamer van dhr. P. komen. De thee met honing heeft niet de gewenste uitwerking gehad en hij heeft zichzelf blijkbaar ook niet op een andere manier kunnen afleiden van de ik-ben-en-blijf-dus-wakker-gedachte. Misschien heeft hij iets ‘sterkers’ nodig, zoals ontspanningsoefeningen of cognitieve therapie. Wie weet kan de medicatie dan ooit afgebouwd worden. Ik vrees dat het in dit geval een weg van lange adem gaat worden, maar wel één op eigen kracht.

Rixt Bode

September 2019