6 vragen aan Bianca Buurman over het Zorgakkoord

Het Integraal Zorgakkoord is getekend na overleg met betrokken partijen. V&VN heeft mede getekend, maar ziet ook dat er zorgen zijn bij verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten. Een gesprek met Bianca Buurman, voorzitter van V&VN.

Wat is eigenlijk de gedachte achter een Integraal Zorgakkoord? Waarom zou zo’n akkoord nodig zijn?

“De zorg moet anders georganiseerd worden. Zoals het nu gaat, kan het niet meer. De zorg loopt vast. Er zijn wachtlijsten, in het ziekenhuis, in de GGZ, in de wijk. Verpleegkundigen, verzorgenden en artsen gaan gebukt onder hoge werkdruk, de zorgkosten stijgen en extra mensen om die groeiende zorgvraag op te vangen zijn er niet. In het akkoord is de gedachte dat passende zorg een antwoord is. Zorg in samenspraak met de patiënt, dichtbij huis en gericht op verbeteren van gezondheid. Het is ook een signaal naar de buitenwereld toe dat we nu al keuzes maken. Als we niets anders doen, dan worden de problemen alleen maar groter. Dit wordt al heel lang gezegd, nu moeten we wat doen. Voorheen was een zorgakkoord alleen een financieel vraagstuk en werd alleen naar bijvoorbeeld het ziekenhuis of de wijk gekeken. Nu gaat het ook over de inhoud; hoe organiseren we samen de zorg anders mét het ziekenhuis, de ggz en de wijk.”

Waarom is V&VN aan de onderhandelingstafel gaan zitten?

“Onze beroepsgroep staat het dichtst bij de patiënt. Het is beter om mee te praten en invloed uit te oefenen. De kwaliteit van zorg moet voorop blijven staan, de menselijke maat is voor ons belangrijk; direct contact tussen patiënt en de verpleegkundige is van wezenlijk belang. Zo voorkom je zorg. Als we niet aan de onderhandelingstafel waren gaan zitten, zouden er meer elementen in het akkoord zijn gekomen die niet goed zijn. Er was een voorstel om personeel zonder diploma, maar met ervaring in de zorg in te zetten. Dat hebben we van tafel weten te krijgen. Je moet bekwaam en bevoegd zijn. De kwaliteit moet voorop blijven staan. Ook was het idee om zo’n beetje alle zorg te digitaliseren, dat hebben we weten bij te sturen naar: digitale zorg als het mogelijk is.

Wordt er nu wel of niet geïnvesteerd in de wijkverpleging?

“Er is tot nu sprake geweest van onderbesteding. De zorgverzekeraars stuurden enorm aan op doelmatigheid en zo bleef 600 miljoen euro op de plank liggen. Dat is niet goed en heeft geleid tot verschraling in de wijkverpleging; geld dat beschikbaar wordt gesteld, moet worden uitgegeven. In IZA staan nu afspraken dat vanaf 2023 tot en met 2026 geld wordt geïnvesteerd. Dit jaar gaat er 3,2 miljard naar de wijk en dat is volgend jaar 3,8 miljard. Dit geld gaat naar opleiden, ruimte om aan preventie te doen en overlegtijd. We gaan er bovenop zitten om er zeker van te zijn dat het geld ook wordt uitgegeven. De wijkverpleegkundige krijgt tijd en ruimte om te signaleren met wie het slecht of de verkeerde kant op gaat en kan dit ook opnemen met de gemeenten. De werkgevers in de wijk moeten dit ook terugzien in de tarieven. Wijkverpleegkundigen kunnen voorkomen dat iemand naar het ziekenhuis moet, waar de zorg duurder is.”

Staat in IZA dat er geen verpleegkundigen en verzorgenden bij komen tot 2026?

“Dat is een beeld dat lijkt te ontstaan, maar is onjuist. Het aantal professionals in de directe zorg willen we juist laten groeien: iedereen is welkom. Dat is nodig gezien het ziekteverzuim en een vergrijzingsuitstroom van 25% in de komende jaren. Er zijn in IZA afspraken gemaakt om het werk in de verpleging en verzorging aantrekkelijker te maken. Zoals een volledige stagevergoeding, en minder administratieve lasten. Op dit moment is 1 op de 6 Nederlanders werkzaam in de gehele zorgsector. In het akkoord staat dat dit niet kan groeien tot 2026 omdat de zorg dan onbetaalbaar wordt en er ook personeel nodig is in andere sectoren. Als het gaat om dat ‘niet mogen groeien’, gaat het om zorgmedewerkers die niet in de directe patiëntenzorg werken. Denk aan de lagen met managers.”

Kan je uitleggen wat V&VN heeft behaald in IZA?

“Veel van wat de verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten hadden aangegeven belangrijk te vinden, is binnengehaald. De erkenning van de verpleegkundige expertise is er nu en dat is essentieel. In IZA is onze beroepsgroep net zo belangrijk als de huisarts of de specialist. Voor de hele beroepsgroep én de stagiaires zijn afspraken gemaakt voor meer autonomie, werkplezier en goede begeleiding. Er wordt 48 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van verpleegkundige kennis. Zoals gezegd zal in de wijkverpleging ook flink worden geïnvesteerd. Er zijn ook nog veel vraagstukken. Zo zitten we nog met de nog niet beantwoorde vraag over de acute zorg. Moeten alle Spoedeisende Hulpposten open blijven? Een beslissing hierover raakt het werk van de verpleegkundigen in de wijk en in de ziekenhuizen.”

Hoe zijn de leden van V&VN meegenomen in het akkoord?

“We hebben met de verschillende afdelingen van V&VN een strategische agenda vastgesteld. Belangrijke punten die de leden wilden inbrengen was de versterking van de positie, erkenning van de expertise, professionele zeggenschap en het belang van opleiden en je blijven ontwikkelen. Daarnaast wilde men dat er aandacht zou komen voor het aantrekken en behouden van zorgprofessionals. Er zijn twee peilingen geweest. De eerste ging over de inzet van V&VN. Uit de laatste peiling blijkt dat er brede steun is voor wat we hebben behaald in IZA. Maar ook dat er zorgen zijn; dat konden we lezen in de vrije ruimte die is ingevuld. Naar aanleiding daarvan hebben we besloten om online bijeenkomsten te organiseren en in gesprek te gaan met de leden. Want we snappen de zorgen, die hebben we zelf ook. Het akkoord is een papieren werkelijkheid waarin intenties staan die wel gerealiseerd moeten worden.”

Integraal Zorgakkoord (pdf)