Bang voor de bevalling

Sommige vrouwen hebben zo’n angst voor een bevalling dat ze serieus overwegen zich te laten steriliseren. Sanne Goossens, obstetrieverpleegkundige in het Spaarne Gasthuis (Haarlem), heeft zich verdiept in de verschillende vormen van tokofobie. “De communicatieve vaardigheden van verpleegkundigen en verzorgenden zijn hier erg hard nodig.”

Wat is Tokofobie

“Extreme angst voor de bevalling is een goede definitie, baringsangst wordt het ook wel genoemd. Er zijn drie vormen. Als een vrouw nog niet eerder is bevallen, noemen we het primaire tokofobie. Ze is angstig aangelegd of heeft angstwekkende verhalen over bevallingen gelezen, bijvoorbeeld op internet. Iemand met secundaire tokofobie heeft eerder een traumatisch verlopen bevalling gehad. En de derde vorm is het gevolg van bijvoorbeeld een depressie. Problemen in de psyche slaan dan door naar bevallingsangst op het moment dat de vrouw zwanger is.”

Hoe vaak komt het voor?

“Voor zover bekend bij zes tot tien procent van de vrouwen, maar het kan meer zijn want het wordt niet altijd gediagnosticeerd. Gelukkig komt er steeds meer onderzoek naar. Wat we nu weten, is dat vrouwen die angstig zijn in veel gevallen niet thuis willen bevallen. Ze kiezen vaak voor pijnstilling of soms ook voor een keizersnede zonder medische noodzaak. In beide gevallen is een ziekenhuisopname nodig. De angst heeft een negatief effect op de zwangerschap, want door stress kan de baby al in de buik een ontwikkelingsachterstand krijgen. En de bevalling kan moeilijker verlopen omdat een vrouw die veel stress ervaart meer adrenaline en cortisol aanmaakt en minder oxytocine.”

Wat ligt eraan ten grondslag?

“Dat kan een angstige aanleg zijn, negatieve verhalen over bevallingen of een traumatische eerdere bevalling. In extreme gevallen ligt er een angststoornis aan ten grondslag en kunnen vrouwen zelfs een zwangerschap afbreken of zich laten steriliseren. Een vrouw zal haar angst niet meteen uitspreken, schaamte kan daarbij een rol spelen. Signalen opvangen is daarom belangrijk, de communicatieve vaardigheden van verpleegkundigen en verzorgenden zijn hier erg hard nodig.”

Hoe kun je er als verpleegkundige of verzorgende mee omgaan?

“Angst kun je aflezen aan iemands gezicht of afleiden uit haar reacties. Let ook op afwijkende virale functies zoals een hoge bloeddruk of ademhaling. Geef aan dat er altijd ruimte is om erover te praten. Als je uitlegt wat de vrouw kan verwachten, scheelt dat al heel veel. Daarvoor is zelfs in een spoedsituatie nog wel even tijd. Maar erken en respecteer wel de angst. In de periode voorafgaand aan de bevalling kan centering pregnancy waardevol zijn: met meerdere vrouwen samen in gesprek met de verloskundige, met ruimte voor het gesprek over de angst voor de bevalling. EMDR kan nuttig zijn als de angst gerelateerd is aan een eerdere bevalling. En tijdens de bevalling kan continue supportive care meerwaarde hebben, bijvoorbeeld door een doula, een ervaren vrouw die op een niet-medische manier coacht.”

Bron: V&VN Magazine 6-2019 | Tekst: Frank van Wijck

Vanaf begin 2020 kun je reageren op berichten via het nieuwe verenigingsplatform van V&VN. Wil je nu al een reactie kwijt? Praat mee op social media.