‘Beter Laten-lijst geeft meer tijd voor passende zorg’

Een lijst van maar liefst 67 niet-gepaste verpleegkundige handelingen is donderdag 1 juni 2023 door onderzoekers van het Radboudumc overhandigd aan V&VN-bestuurder Catharina van Oostveen. “Hiermee kunnen wij als beroepsvereniging verder in de praktijk. Het gaat om zorg die we als verpleegkundigen en verzorgenden niet meer moeten toepassen omdat is bewezen dat die niet werkt of zelfs schade kan opleveren. De tijd die we zo besparen, komt ten goede aan passende zorg.”

Twintig minuten kan volgens verpleegkundigen uit het werkveld worden bespaard in de verpleeghuiszorg door de urine van een cliënt die vermoedelijk een blaasontseking heeft meteen op kweek te zetten. Dit in plaats van met een urinestrip testen of er bloed of bacteriën in de urine zitten. Het is namelijk bewezen dat die test niet tot de diagnose blaasontsteking kan leiden. Marita de Kleijne, voorzitter van de V&VN-afdeling Verzorgenden: “Helemaal mee eens om dat standaardonderzoek over te slaan omdat de test onbetrouwbaar is. In praktijk wordt de urine daarna toch meestal alsnog op kweek gezet.”

Tien minuten kan worden gewonnen door geen overbodige lagen onder de patiënt te leggen. “Want met te veel lagen is er kans op doorligwonden. Dit is een handeling die wat meer aandacht in de opleiding kan krijgen, want ik zie het toch steeds voorkomen”, vertelt verzorgende IG Marita, die er ook helemaal achter staat cliënten niet te vaak te wassen en te douchen vanwege mogelijke huidirritatie. Bespaartijd: vijf minuten per cliënt. “Ik gebruik vaak zo’n kant-en-klaar washandje waarmee ik verzorgend was. Die zijn voor eenmalig gebruik en veel beter voor de huid dan al dat wassen met water en zeep. En toch zie ik dat de avondzorg nog weleens extra het onderlichaam wast. Dat is dus twee keer wassen per dag met water. Het is daarom fijn dat de lijst zo concreet stelt dat het beter is om dat niet te doen. Dat nu duidelijk is wat we beter kunnen laten in plaats van overal naartoe te rennen.”

Top 5 Beter laten handelingen Verpleeghuiszorg

Naast deze Beter Laten-lijst 2.0 is ook een Beter Doen-lijst van 414 handelingen opgesteld. De eerste Beter Laten-lijst dateert van 2017. “Nieuw is dat de handelingen per sector zijn opgedeeld en dat we de handelingen door verpleegkundigen en verzorgenden uit de praktijk prioriteit hebben gegeven. Dat heeft geleid tot een top 5 in de verpleeghuiszorg, de ggz, het ziekenhuis, de wijkverpleging en de gehandicaptenzorg”, vertelt projectleider Getty Huisman-de Waal van het Radboudumc. Huisman benadrukt dat een handeling van de Beter Laten-lijst in bepaalde individuele gevallen juist wel het beste kan zijn. “Dat kan de verzorgende of verpleegkundige zelf het best bepalen. We hopen dat verpleegkundigen met deze lijst die zeggenschap nog vaker gaan pakken, dat ze zichzelf laten horen en meedenken hoe de zorg toekomstbestendig en persoonsgericht kan worden.”

V&VN-bestuurder Van Oostveen verwacht dat de komende jaren het aantal Beter Laten-handelingen zal groeien. “Doordat we in het Integraal Zorgakkoord hebben onderhandeld voor meer onderbouwing van verpleegkundig handelen, worden er meer klinische onzekerheden onderzocht en kunnen we meer richtlijnen maken. Ik zie deze Beter Laten-lijst dan ook als een levend document. Het zou mooi zijn als we elke nieuwe ‘te laten handeling’ direct op de lijst zetten en communiceren aan onze leden. Zo kunnen zij de zorg voor patiënten continu blijven verbeteren en passend maken.”