Conny blogt: schipperen met veiligheid geen oplossing voor personeelstekort

Ik heb buikpijn van de dubbele maat die gehanteerd wordt bij de regels voor thuisquarantaine. Nederlanders die terugkeren van vakantie uit een ‘oranje’ gebied moeten tien dagen in thuisquarantaine. Dit moet voorkomen dat zij (onbewust) mogelijk helpen het virus te verspreiden. Voor zorgmedewerkers gelden echter andere regels. Zij kunnen - in overleg met bedrijfsarts en GGD – wél onder voorwaarden aan de slag. Er is volgens het RIVM “in uitzonderingssituaties, waarbij de continuïteit van zorg in het geding kan komen door dreigende personele krapte, […] ruimte voor uitzonderingen”.

Verzorgenden en verpleegkundigen zijn zich als geen ander bewust van de kwetsbaarheid van hun patiënten en nemen daar ook verantwoordelijkheid voor. Verzorgende of verpleegkundige ben je immers 24 uur per dag, niet alleen tijdens je diensten. Zij zullen niet in grote getalen naar “oranje” landen zijn geweest, maar een land kan natuurlijk wel oranje zijn geworden tijdens de vakantie.

Dat men dan in sommige gevallen toch wordt gevraagd aan het werk te gaan, juist met kwetsbare mensen, geeft aan hoe ver we het hebben laten komen met de personeelstekorten.

Die uitzondering is dus absoluut onwenselijk. Veiligheid en de best mogelijke kwaliteitsnorm moeten altijd voorop staan. Safety first. Natuurlijk snap ik dat er spanning kan komen op de personele bezetting als er collega’s uit vallen, maar dat moet je niet gaan schipperen met veiligheid. Als de besmettingen oplopen, ben je immers nog veel verder van huis.

Blijkbaar is de les van dit voorjaar – toen medewerkers in verpleeghuizen als gevolg van schaarste aan pbm en inadequate RIVM-richtlijnen onbeschermd moesten werken en vervolgens het virus om zich heen zagen grijpen – nog steeds niet geleerd. Waarom nemen we wéér niet het zekere voor het onzekere?

Het is te hopen dat de uitzondering uit de richtlijn ook echt een uitzondering blijft. Dat werkgevers het niet zien als een vrijbrief om élk roosterprobleem op te lossen. Dat verpleegkundigen en verzorgenden niet (ook financieel) onder druk gezet worden om toch te komen werken. Want werkgevers weten natuurlijk dondersgoed hoe zwaar het dilemma weegt op de schouders van verpleegkundigen en verzorgenden. En dat dilemma is: als ik thuisblijf moeten mijn collega’s de gaten in het rooster dichtlopen. Dat maakt het zo kwetsbaar. Daarom is het belangrijk dat verpleegkundigen en verzorgenden écht iets te zeggen krijgen over de criteria om deze uitzondering in hun organisatie te maken. We gaan er binnenkort in een nieuwe corona-peiling onze leden op bevragen.

Maar dit soort richtlijnen moet je in de basis gewoon niet willen. Het marchanderen met veiligheid is geen oplossing voor de grote personeelstekorten in de zorg. Het verbeteren van de zeggenschap, waardering en loopbaanperspectief van 350.000 verpleegkundigen en verzorgenden is dat wél. Maar dat vereist politieke wil én een lange adem. Daarom moet er een masterplan komen om meer verzorgenden en verpleegkundigen op te leiden en daarna vast te houden. Want met een eenmalig extraatje gaan we er echt niet komen.

Conny van Velden is kinderverpleegkundige en bestuurder bij V&VN