De juiste patiënt op de juiste plek

Het was afgelopen weken een hot topic in de media: patiënten die veel langer dan nodig in het ziekenhuis liggen, omdat er geen andere plek is waar ze terechtkunnen. Herkenbaar, zeggen Suzanne Leijnse (Amsterdam UMC, locatie VUmc) en Lianne Bosscher (Universitair Medisch Centrum Groningen), transferverpleegkundigen en bestuursleden van de afdeling V&VN Transferverpleegkundigen. “Met name ouderen die last hebben van psychogeriatrische en psychiatrische problematiek vallen vaak tussen wal en schip.”

Van personeelstekorten in verpleeg- en verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties en revalidatie-instellingen tot steeds meer patiënten met complexe zorgvragen. Als transferverpleegkundige krijg je er dagelijks mee te maken. “Gelukkig kunnen we de meeste patiënten die gebruikelijke zorg nodig hebben vanuit het ziekenhuis snel doorplaatsen. Bij patiënten die complexe of specifieke zorg nodig hebben is dit lastiger,” vertelt Suzanne.

“Er zijn maar een paar plekken in de regio Amsterdam die zorg bieden aan bijvoorbeeld patiënten die een CVA hebben gehad en moeten revalideren. Ook patiënten met cognitieve problematiek, waarbij nog geen diagnose dementie is gesteld, zijn moeilijker door te plaatsen door een tekort aan screeningsplaatsen. Het gaat in golfbewegingen. Momenteel is er weinig plek. Verder hebben we patiënten die gecompliceerde verpleegtechnische zorg nodig hebben, zoals infusietherapie. Niet ieder verpleeghuis biedt dat aan.”

Dubbelzorgbedden

Lianne herkent de knelpunten die Suzanne schetst. “Het gaat met name om patiënten met een somatische aandoening én cognitieve problematiek, waar zoals wij dat noemen ‘dubbelzorgplekken’ voor aangevraagd moeten worden. En voor patiënten die complexe zorg nodig hebben. Zo hebben wij bijvoorbeeld hier in het Noorden maar één verpleeghuis dat beademingszorg aanbiedt. Vol? Dan stagneert de uitstroom van deze patiënten.” Complexe zorg of dubbelproblematiek vraagt om meer personeel met de juiste vakkennis. Door de personeelstekorten is het vaak lastig om deze mensen te vinden. Met name patiënten en/of ouderen die last hebben van psychogeriatrische- en psychiatrische problematiek vallen hierdoor vaak tussen wal en schip.”

Tijdelijk de juiste zorg

Zowel in Groningen als in Amsterdam worden oplossingen gezocht voor de doorplaatsproblematiek. Zo werken ze in Groningen nauw samen met ZorgnaZorg, een coöperatie die ervoor zorgt dat de patiënt de juiste zorg op het juiste tijdstip door de juiste zorgaanbieder krijgt. De door ZorgnaZorg gebruikte Zorgmonitor geeft een actueel en specifiek beeld van de beschikbare bedden in de regio, waardoor de patiënt niet langer dan noodzakelijk in het ziekenhuis hoeft te verblijven.

In Amsterdam UMC, locatie VUmc is 15 jaar geleden – toen de problematiek ook al speelde – in samenwerking met een verpleeghuiskoepel een transferafdeling van deze organisatie geopend in het ziekenhuis. Deze verpleeghuisafdeling biedt tijdelijke zorg aan vierentwintig patiënten binnen de locatie van het ziekenhuis, maar wel zorg specifiek gericht op deze patiëntengroep. Soms zorg ter overbrugging, voor een patiënt naar een verpleeghuis van voorkeur in de nabijheid van de woonomgeving kan, en voor een gedeelte van de patiënten geeft het tijd om nader te onderzoeken welke zorg specifiek geïndiceerd is. Tijdelijk de juiste zorg, tot de juiste plek is gevonden.

Labelen

De echte oplossing voor het probleem is ingewikkeld. Met alleen meer geld en extra dubbelzorgbedden ben je er niet. Als er meer opnamecapaciteit is, moet er ook meer bevoegd en bekwaam personeel komen. Dit personeel vinden valt niet mee met de personeelstekorten in de zorg. Meer tijd om te kijken welke zorg een patiënt precies nodig heeft, zou volgens de transferverpleegkundigen helpen om het probleem op de korte termijn op te lossen.

Suzanne: “Wat ik zie is dat je in het ziekenhuis, waar de opname zo kort mogelijk is, snel de patiënt in een soort vakje moet voorsorteren: welke indicatie krijgt iemand? Onder welke zorgwet valt deze patiënt? Waar kan iemand terecht? Voor een aantal patiënten kan dit, bijvoorbeeld als iemand iets gebroken heeft. Maar met dubbele problematiek is de tijd vaak te kort om iemand voor te kunnen sorteren. Er zijn nu pilots met zogenoemde observatiebedden in verpleeghuizen. Er is dan meer tijd om te kijken: wat is de juiste zorg voor deze patiënt? Als er meer van deze afdelingen zouden komen, kun je hier als ziekenhuis sneller patiënten naar laten uitstromen. Het ziekenhuis is niet de juiste plek om te wachten: de patiënt krijgt niet de juiste zorg en er wordt onnodig een bed bezet gehouden.”

Vanaf begin 2020 kun je reageren op berichten via het nieuwe verenigingsplatform van V&VN. Wil je nu al een reactie kwijt? Praat mee op social media.