Wat is het juiste om te doen?

De familie wil het beste voor hun vader of moeder, maar is dat wat zij willen óók wat de bewoner wil? Soms moet je dan in gesprek met de familie.

Een van onze bewoners geeft vaak aan dat ze niet naar het restaurant wil om te eten. Wat wij dan als verzorgenden doen, is haar toch stimuleren om te gaan. We schenken ook twee keer per dag bijvoeding in omdat ze te mager is. Dit moet ze opdrinken. We blijven er natuurlijk niet bij staan, maar soms valt ons op dat ze de bijvoeding stiekem in de gootsteen heeft gegooid als wij de deur uit zijn. Dat zien we later aan de achtergebleven restjes.

In het restaurant schuift ze de warme maaltijd heen en weer over haar bord. Om te controleren of ze niet verder afvalt, wegen we haar regelmatig. Het eten gaat mevrouw steeds meer tegenstaan. Ze is ruim negentig jaar en wil niet meer: “Ik maak zelf wel uit of ik wel of niet wil eten.”

Intussen zit ik al een tijdje in de commissie Ethiek. Hier heb ik geleerd kritisch te kijken naar wat goed is om te doen. Ethiek heeft alles met normen en waarden te maken, van jezelf én van anderen. En die kunnen botsen. Daarom heb ik besloten om ook met die blik naar bepaalde situaties te kijken. Doen wij en de familie eigenlijk wel het juiste? Zo vraag ik me als eerste af wat belangrijke waarden zijn voor mijn bewoner. Het antwoord is: Eigen regie, zelfbepaling. Ze wil zélf beslissen of ze wil eten of niet.

Vervolgens vraag ik me af wat belangrijke waarden voor de familie zijn. Zorgzaamheid, bezorgdheid, gezondheid, liefde, betrokkenheid. De familie is bezorgd om hun ‘moedertje’, zoals ze haar noemen. Ze willen dat hun moeder gezond blijft. Dat ze nog lang blijft leven. Ze willen haar niet kwijt.

Ten slotte vraag ik me af wat belangrijke waarden zijn voor ons als zorgmedewerkers. Zorgzaamheid, gezondheid, behulpzaamheid. Wij willen goede zorg leveren. Daarom zijn we in de zorg gaan werken. We proberen bewoners in leven te houden, maar mogen ze ook sterven als ze daar aan toe zijn?

Hierna heb ik de familie uitgenodigd voor een gesprek. Natuurlijk is mevrouw ook bij het gesprek aanwezig. Tijdens dit gesprek heb ik mevrouw gevraagd hoe ze zich voelt en wat ze prettig zou vinden wat betreft eten. Ze geeft uiteindelijk toe dat ze geen zin heeft om te eten, en dat ze merkt dat ze achteruitgaat. De familie reageert emotioneel, maar ze zeggen tegen hun moeder dat ze haar keuze respecteren. Mevrouw is hier blij om. In overleg met haar en de familie breng ik de huisarts hiervan op de hoogte. Mevrouw stopt ook met de bijvoeding.

In het begin merk ik dat de familie het nog moeilijk vindt. Ik luister naar hen, bespreek hun gevoelens en toon begrip. Want hun kant begrijp ik ook goed. Ze vragen nog wel of we haar willen blijven wegen. Maar de situatie is nu anders. Ik stel ze de volgende vraag om ze te laten nadenken: “Met welk doel wil je je moeder laten wegen? Ze heeft zelf aangegeven dat ze er niks meer mee wil.” “Zo heb ik het nog niet bekeken”, zeggen ze. “We kunnen inderdaad beter stoppen met het wegen.”

Inmiddels is mevrouw overleden. Ik ben blij dat we haar in de laatste fase haar eigen regie hebben kunnen laten nemen. En de familie was dankbaar voor de goede zorg.