‘Ik heb een ziekte, want ik heb zoveel pijn!’

Tijdens ons werk als sociaal verpleegkundigen zitten we niet alleen op de poli, maar komen we ook op plaatsen waar mensen uit onze doelgroepen vaak samenkomen, zoals scholen, jongerenwerk, seksclubs en daklozenopvang. Op een voorlichtingsbijeenkomst over seksualiteit op een mbo-1-opleiding spreekt een meisje van Somalische afkomst in de pauze mijn collega aan: “Meneer, ik moet u nu echt spreken, maar niemand mag het weten.”

Een week later zit ditzelfde meisje, Aminata*, bij mij in de spreekkamer. “Ik weet niet zo goed wat ik moet zeggen, maar ik heb echt hulp nodig. Ik heb zo veel pijn iedere maand. Ik kan niets, en niemand wil mij helpen.” Samen zoomen we in op haar klachten. “Ik heb iedere maand als ik moet bloeden heel veel buikpijn en rugpijn. Ik kan alleen maar liggen in bed. Ik kan niet naar school”, vertelt Aminata. Ze wil graag dat wij haar medicijnen geven om haar klachten te doen verdwijnen.

Later in het gesprek blijkt dat Aminata op jonge leeftijd is besneden. In veel culturen wordt dit nog als iets eervols gezien. Maar in Nederland is meisjesbesnijdenis verboden en wie dit uitvoert of eraan meewerkt, is strafbaar. “Zou het kunnen dat jouw klachten samenhangen met jouw besnijdenis?” vraag ik. Aminata trekt haar schouders op.

Ik geef haar uitleg over veelvoorkomende klachten na een besnijdenis en wat een hersteloperatie in haar geval zou kunnen opleveren. Volgens de WHO-ranglijst met verschillende vormen van meisjesbesnijdenis heeft Aminata type 3: de kleine vulvalippen en clitoris zijn weggesneden en de grote vulvalippen aan elkaar genaaid. Er is een heel klein gaatje over waar de urine en het menstruatiebloed uit kan. Dit type gaat vaak samen met veel gezondheidsproblemen, zoals infecties. “Ik ben al in het ziekenhuis geweest, maar die mensen doen niets. Ik heb nog steeds pijn. Ze praten alleen maar. Ik wil gewoon geholpen worden!”, zegt ze geïrriteerd.

Twee weken later komt ze weer langs. De app die ze kort daarvoor stuurde, leek acuut. “Ik wil nu getest worden, mevrouw. Ik heb een ziekte. Ik weet het zeker, want ik heb zoveel pijn nu. Ik wil ook medicijnen.” Aminata is nog niet seksueel actief, weet ik. Ze blijkt de vervolgafspraak voor een eventuele hersteloperatie in het ziekenhuis te hebben geannuleerd. “Ik wil niet weer een besnijdenis mevrouw”, zegt ze tegen me. “Ik zag een plaatje met zoveel bloed. Ik kan dat niet, dat is echt niets voor mij. Ik wil dat nooit meer.”

Ik neem alle tijd om naar haar te luisteren en haar mee te nemen in de kennis die er is over vrouwenbesnijdenis. Aminata stond tijdens ons eerste gesprek nog niet open voor een gesprek met een sleutelpersoon, iemand die haar taal spreekt. Maar ze is van gedachten veranderd. “Ik wil toch wel met uw collega spreken mevrouw, maar wel samen met u.”

Samenwerken en geduld, zeker als het gaat om zorg voor anderen, zijn zo belangrijk!

*Om privacyredenen is Aminata niet haar echte naam.