'Soms voelt het alsof ik uit elkaar ga knallen'

“Dat is heel slecht, toch?” Met grote, vragende ogen kijkt Yasser naar mijn collega. Zij heeft hem zojuist de uitslag van zijn intelligentieonderzoek gegeven en uitgelegd dat zijn IQ ver beneden het gemiddelde uitkomt. Omdat ik Yassers hoofdbehandelaar ben, ben ik vandaag ook aanwezig bij dit spannende gesprek.

Verbaal, performaal, 55, 48… Wat die ingewikkelde termen en cijfers precies betekenen, begrijpt Yasser* niet. Maar de boodschap dat zijn brein heel veel moeite heeft om informatie op te nemen en te verwerken, die is duidelijk binnengekomen.

“Ja”, reageert hij, “als ik een brief krijg, snap ik echt niet wat er geschreven staat. Ik krijg er hoofdpijn van en mijn ademhaling slaat helemaal op hol. Het is soms zo erg dat het bijna voelt alsof ik uit elkaar ga knallen.” Met beide handen grijpt Yasser naar de zijkanten van zijn hoofd. Hij snapt exact wat we bedoelen.

“Niemand mag dit weten”, zegt Yasser. “Mijn vrouw niet, mijn dochtertje niet en vooral onze familie niet. Dan denken ze vast allemaal dat ik niet goed in mijn kop ben en willen ze niks meer met me te maken hebben.” Hij klinkt heel beslist.

Compleet overvraagd

Zijn zorgen verbazen me niks. Tijdens de intakegesprekken die ik met hem voerde, heeft hij me zijn situatie uitgebreid uitgelegd. Al vierenvijftig jaar worstelt hij met zijn eigen kwetsbaarheden en wordt hij iedere dag compleet overvraagd. Ondanks alle maniertjes die hij heeft gevonden om zich in het dagelijks leven enigszins te redden, blijven sommige dingen ongelofelijk ingewikkeld voor hem. Administratie verwerken, financiën bijhouden, het gezin runnen: hij breekt zijn hoofd erover, iedere dag weer.

Ook het afronden van een opleiding en het vinden van een vaste baan is hem nooit gelukt. Zijn gezin en naaste familie vormen voor Yasser een onmisbare houvast. Zonder hen voelt hij zich reddeloos verloren, lees ik in zijn inmiddels paniekerig staande ogen.

Ondersteuning

“Dit is niet slecht, maar laat zien dat sommige dingen lastig voor je zijn. Daar heb je dus hulp bij nodig. Stel dat iemand bijvoorbeeld zou meekijken bij die ingewikkelde post die je weleens krijgt, dat zou toch heel fijn zijn? Wanneer je meer ondersteuning krijgt, denk ik dat het beter met je zal gaan, omdat het dan weer wat rustiger kan worden in je hoofd”, leg ik hem uit.

Nu kijkt Yasser mij aan. “Niet denken, Krissie, maar hopen. Dat moet je doen. Ik hoop zelf dat ik weer helemaal beter word. Dat ik dan niet meer zoveel hoofdpijn heb en me niet meer zo vaak angstig voel. Dan gaat dát vast ook allemaal weg.” Zijn uitgestoken vinger wijst naar het whiteboard waarop de voor hem zo schrikbarende IQ-score staat.

Ik doe nog een poging om uit te leggen dat je met een verstandelijke beperking niet zomaar 'beter' kunt worden. Maar dan zie ik ineens in wat Yasser nodig heeft. Hij heeft het me zelf net gezegd: hoop.

“Yasser, ook ik hoop dat al die nare klachten weggaan. En ik denk dat wij je daarbij zeker een stuk op weg kunnen helpen”, besluit ik het gesprek. Yassers blik ontspant een beetje. Hoop doet leven.

*Om zijn privacy te beschermen, is Yasser niet zijn echte naam.