Niet reanimeren?

Blog van Jasmijn de Lange

<em>Toen ik binnenkwam op de kamer voelde ik direct dat er iets niet goed was. De geur, een rochelend geluid, spanning: ruimte vullend, maar ook die akelige leegte. Dat alles gebeurde in a-split-second. Gelijk schiet mijn actie-modus aan en start ik met reanimeren. Terwijl mijn handen stevig gevouwen op zijn borst liggen en ik bezig ben met de hartmassage, schieten er dingen door mijn hoofd: had ik dit kunnen zien aankomen? Er is geen reanimatie beleid afgesproken – zou hij het reanimeren wel hebben gewild? Is het ritme van de hartmassage nog goed? Wanneer komt het spoedteam het over nemen? Gaat hij het redden, of is het misschien beter als hij het niet meer redt?

De adrenaline schiet door mijn lijf terwijl ik lichamelijke topsport lever én mijn hoofd overuren draait. Ik zet mij met 180% in voor leven en er schiet af en toe een krachtige kreet van ‘kom op!’ uit mijn mond. Ik hoor zijn krakkemikkige lijf kraken. Ik vraag mijzelf af of deze man, op deze leeftijd en in zijn conditie, dit nog wel wilde – én hoe hij er weer uit zal komen.

Ik denk terug aan deze ervaring door een recent verhaal in de media waarin een verpleegkundige heeft gekozen niet te reanimeren terwijl hier medisch niets over was afgesproken. In de uitleg van de verpleegkundige komt naar voren dat zij rekening probeerde te houden met het lijden en de kwaliteit van leven van haar patiënt. Ik herken mijzelf in haar overweging, want ook ik vroeg mij af of het goed was om te reanimeren. Het hoort ook bij professionaliteit om na te denken over wat goede zorg is voor je patiënt. Als zorgverlener word je soms geconfronteerd met het plots stoppen van een leven. Er wordt van ons verwacht dat we in deze situaties starten met reanimeren, behalve als er iets anders is afgesproken door arts, verpleegkundig specialist en patiënt.

Maar staan we daar dan als verpleegkundige helemaal buiten? En mogen we het werk ‘wel opknappen’ als het nog niet goed besproken is? Want juist als verpleegkundige dien je je handen op de borst te zetten op het moment dat je jouw patiënt vindt. Daarom is het van groot belang dat deze situaties worden voorkomen.

Als ik terugkijk op mijn eigen situatie had ik het voor willen en moeten zijn, dat hoort bij mijn professionaliteit als verpleegkundige. Ik ben dan wel geen eindonderdeel in het medische besluit, maar ik heb wel een plek in het proces. Het is onder andere mijn verantwoordelijkheid om er voor te zorgen dat er reanimatie afspraken zijn, de arts en/of verpleegkundig specialist geïnformeerd is over mijn observaties en twijfels bij het huidige beleid. En dat er bij een veranderende situatie opnieuw wordt overwogen, in overleg met familie, naasten, de arts, VS en verpleegkundige.

De keuze om wel of niet te reanimeren is een medisch besluit dat wordt genomen door de arts en in samenspraak met de patiënt. Ook kan een arts op zorgvuldige medische gronden besluiten dat reanimeren zinloos en onnodig handelen is.
V&VN roept op om bij risicovolle patiënten en cliënten altijd van te voren het gesprek te voeren over reanimatie. ‘Het gesprek over al dan niet reanimeren moet standaard aan het begin van het zorgtraject gevoerd worden bij dit soort patiënten. Dat is van cruciaal belang om juist dit soort situaties te voorkomen. Als de patiënt wilsbekwaam is en niet gereanimeerd wil worden, moet dat helder gedocumenteerd staan en bekend zijn bij de zorgverleners. Ook in zorgopleidingen moet hier veel aandacht voor zijn.’

Lees meer in de handreiking Landelijke Eerstelijns Samenwerking Afspraak (LESA) Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen en het addendum uit juni 2017. 

Dit nieuwsartikel is per december 2019 overgeplaatst van de oude website van V&VN naar de vernieuwde website. Eerder geplaatste reacties komen hiermee te vervallen. Wil je reageren op dit artikel? Praat verder op social media.