Peiling: voorbereiding opschaling IC’s verloopt stroef, verpleegkundigen nog te weinig betrokken

De voorbereidingen op een opschaling van de IC-capaciteit verlopen stroef. Er wordt volop gewerkt aan de werving en opleiding van IC-verpleegkundigen en van verpleegkundigen die hen op de IC kunnen ondersteunen. Maar werkgevers gaan maar zeer beperkt in gesprek met hun IC-verpleegkundigen over flexibele roosters, kinderopvang, loopbaanperspectief of een andere inschaling. Ook wordt 70% NIET betrokken bij de plannen voor de opvang van Covid-patiënten in hun ziekenhuis. Dit blijkt uit een peiling waar 588 IC-verpleegkundigen aan hebben meegedaan.

Rowan Marijnissen, voorzitter van V&VN-afdeling IC-verpleegkundigen: “Er wordt ontzettend hard gewerkt en er worden echt stappen gezet. Ik realiseer me ook dat het kort dag is, en dat je niet kunt verwachten dat op zo korte termijn alles goed geregeld is. Maar de afspraken die we hebben gemaakt over meer waardering, loopbaanperspectief en zeggenschap moeten wel worden uitgevoerd, willen we kunnen opschalen. Veel collega’s zijn moe en missen de waardering. Dat demotiveert en daar maak ik me grote zorgen over. ”

Positief is dat een ruime meerderheid ziet dat ziekenhuizen bezig zijn met het werven en opleiden van IC-verpleegkundigen (75%) en van collega’s die hen moeten ondersteunen (63%). Bijna twee derde (64%) denkt dat hun IC-afdeling beter voorbereid is dan in het afgelopen voorjaar. Wel ziet iets meer dan de helft een lagere personele bezetting op hun afdeling dan tijdens de eerste golf. 37% voelt zichzelf voldoende uitgerust om de zorg aan te kunnen bij een mogelijke tweede golf, 29% niet.

Betere randvoorwaarden komen (nog) niet van de grond

Bij de opschalingsplannen is afgesproken dat ziekenhuizen inzetten op betere arbeidsvoorwaarden en meer loopbaanperspectief, waardering en zeggenschap voor IC-verpleegkundigen. Zowel om te voorkomen dat collega’s vertrekken als om IC-verpleegkundigen te helpen het werk aan te kunnen bij een mogelijke tweede golf. In de praktijk gebeurt dat echter maar zeer beperkt.

Zo is in het opschalingsplan afgesproken dat de functie van IC-verpleegkundigen wordt geherwaardeerd, wanneer hun functie verandert. Bijvoorbeeld doordat er meer coördinerende en/of aansturende taken bij komen. Twee derde geeft echter aan dat hier niet door hun werkgever niet met hen over gesproken wordt.

Verder zegt slechts een minderheid van de respondenten dat hun werkgever met hen praat over:

• een flexibel(-er) rooster of contract (30%)
• loopbaanperspectief en/of het combineren van het werk op de IC met functies op andere afdelingen (combibanen) (28%)
• een passender inschaling (12%)
• scholing in coaching en/of supervisie vanwege een meer coördinerende rol (7%)
• de wensen ten aanzien van kinderopvang (4%)
  
  

Meer uren werken? “Er staat te weinig tegenover”

Een kwart van de ondervraagden is bereid het aantal contracturen uit te breiden. Een respondent: “Het heeft zoveel energie gekost en je krijgt er niks voor terug, behalve waardering van patiënten.” Een collega: “Ik vind dat verpleegkundigen niet de waardering krijgen die ze verdienen. Niet door de coalitie en niet door de ziekenhuizen.” 76% is niet bereid meer uren te gaan werken. Het werk is al zwaar en er is een breed gevoel daar niks voor terug te krijgen: “Het is lichamelijk te zwaar en er staat te weinig tegenover.” Een ander: “Er wordt overvraagd en de coalitie laat ons in de steek.” Er is ergernis over de steeds grotere groep Nederlanders die zich niet aan de corona-regels houdt: “Ik ga echt niet harder werken en mijn gezondheid in gevaar brengen omdat anderen de regels aan de laars lappen.” Ook vaak genoemd: het verlies van toeslagen bij uitbreiding van het aantal contracturen.

Belofte van zeggenschap nog niet ingelost

Het uitgangspunt bij de eerder dit jaar gemaakte plannen voor de opschaling is dat (IC-)verpleegkundigen hier nauw bij worden betrokken en er zeggenschap over hebben. Op dat punt is het ronduit bedroevend gesteld: 70% wordt door het bestuur NIET actief betrokken bij de plannen voor de opvang van Covid-patiënten. Slechts 21% geeft aan dat er bij hen een verpleegkundige in het crisis beleidsteam zit. Het oordeel over deze situatie? 17% is tevreden met mate van betrokkenheid, 59% niet. Rowan Marijnissen: “Wil je dat IC-verpleegkundigen voor het vak behouden blijven en meer mensen voor het vak kiezen, dan moeten ziekenhuizen veel meer het gesprek aangaan met mijn collega’s over wat zij nodig hebben. Het is zoals Bianca Buurman vorige week in haar advies aan minister Van Ark van Medische Zorg en Sport stelde: behoud begint bij meer zeggenschap. Ik roep al mijn collega’s op: stap af op je leidinggevende en het management en dwing die zeggenschap af. Afspraak is afspraak. Ik weet hoe zwaar dat is, om niet alleen bovenop je werk te zitten maar ook bovenop het beleid en de besluitvorming binnen je ziekenhuis. Verandering komt niet vanzelf tot stand, maar we zijn zelf eigenaar van ons vak. En dus zullen we het zelf moeten doen.”   

Peiling is uitvoering afspraak met LNAZ

In het opschalingsplan dat door het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) in opdracht van het ministerie van VWS is opgesteld staat: “Verpleegkundigen moeten - landelijk én binnen hun ziekenhuis - een zware stem krijgen bij de opschaling van IC-capaciteit. Om voldoende IC-verpleegkundigen te behouden en te werven, moeten hun waardering, zeggenschap en loopbaanperspectief worden verbeterd”. De peiling was bedoeld om de uitvoering van deze randvoorwaarden (voor de opschaling) te monitoren. Eerder leverde V&VN IC samen met de NVIC al een bijdrage aan het opschalingsplan met een advies over wat er aan personeel nodig is voor de opschaling.

Resultaten

Klik hier voor de resultaten van de peiling.