'Problemen met medicatietrouw komen vaker voor dan je denkt'

Als patiënten hun medicijnen volgens de voorschriften nemen, neemt de gezondheidswinst toe. In de nieuwe richtlijn Medicatietrouw van V&VN staan handvatten hoé je als zorgprofessional die medicatietrouw effectief kunt steunen. “Een handvat voor moeilijke en medisch gevaarlijke situaties, want medicatie-ontrouw komt vaker voor dan je denkt,” vertelt verzorgende IG in de wijk Wilma Noordam.

De 64-jarige VIG-er komt al tientallen jaren bij de cliënten thuis en is ambassadeur voor deze beroepsgroep bij V&VN. “Ik heb meegewerkt aan deze richtlijn omdat er steeds vaker situaties voorkomen waarbij de gezondheid op het spel staat omdat cliënten weigeren de medicatie te nemen. Dat komt vooral doordat cliënten of familie van cliënten de bijwerkingen van de medicijnen opzoeken op internet en dan besluiten te stoppen met de medicatie. Toen ik begon, was dat helemaal niet aan de orde.”

Ze vervolgt: “Maar problemen met medicatietrouw komen ook vaak voor in sociaal-arme omgevingen, bij mensen met psychische problemen en ook zijn er flink wat 80-plussers die een antipathie hebben tegen medicatie. Zo kwam het voor dat een vrouw een hersenbloeding had gehad en daarvoor een jaar lang bloedverdunners moet slikken. Maar daar werd ze suf van en dat vond de echtgenoot niet leuk en die stelde dat ze moest stoppen met slikken. In zo’n geval moeten wij als zorgprofessional optreden.”

Want wat staat er in de richtlijn wat er in zo’n soort situatie moet gebeuren? “De richtlijn reikt de methoden van observeren, een gesprek voeren en meten aan. In mijn werk gaat het eigenlijk altijd om de eerste twee; het meten of patiënten wel voldoende medicatie nemen gebeurt bij ons, ICare, altijd digitaal. Ik vind dat gesprek voeren het allerbelangrijkst en dat lukt me door alle jaren van ervaring goed. Maar in de opleiding tot verzorgende zit bijvoorbeeld niet het leren voeren van een goed methodisch en open gesprek,” licht Wilma toe.

In de richtlijn staan letterlijk voorbeeldvragen die de zorgprofessional kan stellen bij het signaleren van problemen met medicatietrouw. Denk aan ‘Ik ben benieuwd naar uw ervaringen met uw medicijnen. Hoe is het de afgelopen tijd gegaan met het gebruiken van de medicijnen?’ Of: ‘Wat vindt u ervan dat u deze medicijnen (langdurig) moet gebruiken?’

 In het geval van de herstellende vrouw met de hersenbloeding die stopte met bloedverdunners, is het gesprek met de patiënt én de echtgenoot aangegaan. Wilma: “Ik heb uitgelegd dat dat er dan weer stolsels in het bloed kunnen komen. Dat is gevaarlijk en kan opnieuw leiden tot een hersenbloeding. Meestal werkt een verduidelijkend gesprek. Soms willen patiënten nóg niet luisteren. Dan raden we de patiënt aan de huisarts of specialist te bellen. Je doet er als professional gewoon alles aan om de situatie minder gevaarlijk te maken en de medicatietrouw te stimuleren."