Richtlijn voor psychosociale ondersteuning: 'Het is normaal om hulp te vragen'

Om stressgerelateerde klachten te bespreken én te voorkomen is een beleidsrichtlijn voor zorgprofessionals en hun werkgevers ontwikkeld. “Die helpt om je ervan bewust te worden dat het normaal is om hulp te vragen als je merkt dat een ingrijpende gebeurtenis op je werk je niet loslaat”, zegt Margo van Mol, die namens V&VN heeft meegewerkt aan de richtlijn.

Van Mol, IC-verpleegkundige en gepromoveerd op burn-out bij verpleegkundigen in het ziekenhuis: “Het klinkt misschien gek, maar zo’n richtlijn was er nog niet. De aanleiding om het nu toch te doen, was de enorme emotionele rollercoaster tijdens de coronapandemie. Natuurlijk zijn we er in de zorg aan gewend dat het beroep soms zwaar kan vallen. Maar de epidemie zorgde voor een onzekere stressvolle werksituatie, veel emoties en nóg meer werkdruk. Vanuit zorgorganisaties ontstond de vraag naar psychische ondersteuning. Vandaar deze beleidsrichtlijn, ontwikkeld met alle partijen in de sector Zorg & Welzijn.”

Een basis voor de nieuwe richtlijn lag er al; namelijk die van psychosociale hulp voor geüniformeerde beroepen, zoals de politie en brandweer. Van Mol: “Dat was een voordeel, vooral omdat al duidelijk is wat werkt bij klachten, hoe je die kunt voorkomen en wat je niet moet doen.” (zie kader 'Preventie')

Teamgevoel is essentieel

De nieuwe beleidslijn gaat uit van het Kringenmodel. Van Mol: “Het is bewezen dat als je als werknemer een heftige gebeurtenis meemaakt, het belangrijk is dat er direct sociale steun is van de kring van collega’s, familie en vrienden. Het teamgevoel is zó essentieel; dat gevoel is belangrijk om iets te kunnen verwerken.”

Maar soms is de meest nabije kring om je heen niet genoeg, vertelt Van Mol. “Dan ga je naar wat meer professionele ondersteuning, nog steeds van collega’s. Dan kun je bij collega’s terecht die zich beschikbaar hebben gesteld voor peer support. Zij hebben geleerd hoe je dingen moet aanpakken, signalen kunt oppikken en hoe je je collega kunt helpen. Die gesprekken worden gefaciliteerd door de werkgever.”

Mocht je als zorgprofessional nog steeds kampen met problemen na de eerste twee hulpkringen, dan komt professionele hulp om de hoek kijken. “Een werkgever zou die hulp moeten aanbieden; denk aan een bedrijfsarts of een psycholoog”, licht Van Mol toe.

Als IC-verpleegkundige heeft Van Mol nooit zelf professionele hulp gezocht. “Maar dat betekent niet dat er niets is gebeurd dat indruk op me maakte. Ik heb een keer een fout gemaakt met het aansluiten van een machine, waardoor de patiënt teveel citraat kon binnenkrijgen. Het gevolg kan een hartstilstand zijn. Gelukkig is het op tijd ontdekt, maar de gebeurtenis had een enorme impact op me. Ik heb wel tranen weggepinkt. Het meest fijne was dat de arts, die op tijd had ingegrepen, aan me vroeg hoe het met mij ging. Dát is dus die sociale support die je nodig hebt van collega’s.”