Studenten onder druk

Ik had bijvoorbeeld een keer feedback gehad dat ik niet concreet genoeg overdroeg. Toen daarna mijn werkbegeleider tijdens een overdracht meeluisterde, ging ik juist stotteren en dingen door elkaar halen. Op dat punt worden we eigenlijk helemaal niet begeleid. Er worden ons geen tools aangereikt hoe we met die druk om kunnen gaan.”
Arjo: “Het is spannend om te worden beoordeeld, zowel op school als op de werkvloer. Je móet presteren, je móet opdrachten doen. Dat is niet per se slecht, maar we moeten er wel met z’n allen voor waken dat de druk niet té hoog wordt. In het eerste jaar stoppen heel veel mensen. Soms omdat de opleiding tegenvalt, maar soms ook gewoon omdat de stress te veel wordt. En stress kan door de kleinste dingen ontstaan. Doordat je niet weet waar je de lesstof kunt vinden bijvoorbeeld – die wordt steeds meer online aangeboden – of doordat een computerprogramma niet werkt.”

Is het bij jullie weleens misgegaan?

Danna: “In het tweede jaar van mijn hbo-v-opleiding wilde ik werkend gaan leren. Daarvoor moest ik al mijn punten halen. Ik miste één punt – en toen ben ik niet aangenomen in dat ziekenhuis.”
Arjo: “Na de middelbare school ging ik naar het hbo, maar ik was daar eigenlijk nog te jong voor. Ik zat midden in Rotterdam op school en het was heel verleidelijk met klasgenoten de stad in te gaan. Uiteindelijk stapelde het werk zich op en redde ik het niet meer. Later ben ik nog begonnen aan een hbo-opleiding verpleegkunde, maar die heb ik ook niet afgemaakt. Uit die tijd heb ik een lening overgehouden, en dat heeft wel gevolgen gehad. Ik kon nu daardoor namelijk geen lening meer krijgen voor een halfjaar, wat ertoe heeft geleid dat ik niveau 3 ben gaan doen in plaats van niveau 4.”

Wordt er te veel van jullie gevraagd?

Danna: “Ik vind van wel. Alles draait nu om de studie. Studie is niet meer een onderdeel van je leven, het ís je leven. Als mensen gaan studeren, zeggen ze soms: ‘Nou, tot over twee jaar, hè. Dan ben ik er wel weer’.”
Arjo: “Soms ligt het aan mezelf. Ik neem weleens te veel verantwoordelijkheden op me, maar vervolgens gaan de kinderen van mijn cliënten van me verwachten dat ik die dingen altijd doe, en dan worden ze boos als ik aangeef dat ik me tot de taken van het zorgplan wil beperken. Dus mijn tip is: neem geen taken op je die je nog niet mag uitvoeren.”

Willen jullie zelf niet gewoon te veel?

Anniek: “School is belangrijk, maar ik vind mijn sociale leven óók belangrijk. Ik vind het lastig alles te combineren, ik kom daar weleens mee in de knel. Misschien moet ik Facebook maar eens van mijn telefoon af gooien. Het is helemaal niet handig met iedereen contact te houden, ik heb gewoon tijd nodig voor mijn studie. Ik vind alles ook veel te interessant en ik vind het lastig me lang op iets te concentreren – er zijn ook zó veel prikkels de hele dag door.”
Danna: “Als ik één onderdeel van mijn leven laat liggen, voel ik dat ik mezelf tekort doe. Ik moet soms echt mijn best doen mijn balans te vinden. Je kunt jezelf heel makkelijk verliezen in je studie, het vraagt kracht dat niet te laten gebeuren.”
Arjo: “Mijn generatie vindt het heel belangrijk haar sociale leven op peil te houden. Ik zit echt niet altijd met mijn telefoon in mijn handen, maar ik hoor wel de hele dag door pingeltjes. Op mijn werk loop ik ook met een smartphone rond en ook daarop krijg ik heel de dag door berichten binnen over rapportages van artsen en zo. Ik vind het veel allemaal, ik ervaar dat als druk. Daarom leg ik mijn werktelefoon weg als ik thuis ben. En andersom laat ik mijn privételefoon thuis als ik naar mijn werk ga. En ’s avonds leg ik ze allebei weg en dan ga ik lekker een film kijken. Achteraf krijg ik dan weleens de klacht dat ik onbereikbaar ben. Ja, ik ben inderdaad ook weleens even níet bereikbaar, en dat bevalt prima. Zo kan ik mijn rust pakken.”

Wat zou helpen?

Arjo: “Het zou fijn zijn als je leert hoe je met stress kunt omgaan. En als duidelijk is hoe je hulp kunt krijgen. Als het niet goed gaat, waar kun je dan terecht?”
Danna: “Transparante en open gesprekken, zowel met collega’s als begeleiders. Als er problemen worden waargenomen, er even bij gaan zitten en die waarneming direct communiceren. Collega’s durven soms iets niet tegen mijn te zeggen, maar doen dat dan via mijn werkbegeleider. Feedback, ja, maar wel zonder te oordelen. Als je iets direct bespreekt, komt er minder emotie bij. Het heeft dan niet de kans gekregen om te groeien en zwaar te worden. Feedback moet licht zijn, luchtig. Dan krijg je er als student plezier in om iets te veranderen.”
Anniek: “Ik heb een studiecoach in de arm genomen. Zij kijkt nu mee bij mijn leerproces. Ik vind het schrijven van verslagen bijvoorbeeld moeilijk. Dan denk ik: ik heb het nog niet helemaal helder, ik leg het een tijdje weg. Maar mijn coach zegt: ga gewoon zitten en schríjf – de eerste versie hoeft niet goed te zijn. En ik moet leren communiceren. Ik ben een vermijder, trek niet op tijd aan de bel. Maar als ik vastloop, moet ik er niet mee blijven zitten. Ik moet mínder gaan denken en méér gaan praten.”
Danna: “Volgens mij is het belangrijk dat je als student je eigen stijl mag ontdekken. Anders ga je je vormen naar anderen, terwijl het belangrijk is dat je je eigen basis vindt, een basis waarop je vervolgens je hele leven kunt voortbouwen.”

Wie is wie

Arjo Verheijen (29) is tweedejaarsleerling-verzorgende IG in de wijk in Rotterdam. Hij heeft een 34-urig contract, inclusief vier uur school. Per week zit hij één dag in de schoolbanken. Hij heeft nog anderhalf jaar te gaan.
Anniek Hogenkamp (32) is leerling-verpleegkundige in de psychiatrie, derdejaars. Per november stapt ze over naar de wijkverpleging, in Nijmegen. Oorspronkelijk is ze opgeleid tot maatschappelijk werker. Vijf jaar werkte ze voor flexbureaus in de psychiatrie. Ze zit in een klas met allemaal anders opgeleiden.
Danna Elmalah (25) volgt een opleiding van een jaar en drie maanden tot recoveryverpleegkundige, in Amsterdam. Ze werkt 32 uur per week. Verspreid over een jaar gaat ze twaalf weken naar school, met soms een losse dag tussendoor.

Bron: V&VN Magazine 7: 2018: Jong | Tekst: Helga van Kooten | Beeld: Claudi Kessels

Dit nieuwsartikel is per december 2019 overgeplaatst van de oude website van V&VN naar de vernieuwde website. Eerder geplaatste reacties komen hiermee te vervallen. Wil je reageren op dit artikel? Praat verder op social media.