Tekort kinder-IC-verpleegkundigen en overvolle bedden

De kinder-IC’s in ons land liggen helemaal vol. Naast de griepepidemie gaan er momenteel verschillende andere luchtwegvirussen rond, waaronder het RS-virus dat vooral jonge kinderen treft. “Er is een dramatisch scenario aan het ontstaan, omdat ook België en Duitsland niet de capaciteit hebben om kinderen uit Nederland op te nemen”, zegt IC-verpleegkundige Renze Jongstra van de Vereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden (V&VN).

Net als in Nederland hebben België en Duitsland te maken een groot aantal zieke kinderen met het RS-virus. In voorgaande jaren konden er nog wel eens kinderen overgeplaatst worden, maar ook in de buurlanden is een tekort aan verpleegkundigen waardoor er minder kinder-IC bedden zijn.

Jongstra, werkzaam in het LUMC, licht de situatie toe: “Er zijn in ons land tussen de 95 en 99 IC-bedden voor kinderen tussen de nul en 18 jaar. Die PICU-bedden, verdeeld over 7 UMC’s, zijn nagenoeg allemaal bezet. Elk jaar liggen de PICU’s vol in de wintermaanden, maar ook zijn elk jaar iets minder bedden vanwege personeelstekort. Daardoor wordt de situatie steeds nijpender. Daarbij lijkt het erop dat er dit jaar meer kinderen zijn met luchtweginfecties dan voorgaande andere jaren.  Dat betekent dat zodra er ergens een plek vrij komt, deze meteen weer wordt ingevuld. PICU’s bellen elkaar soms de hele dag door voor een bed.”

Spoedoverleg

Nadat V&VN in het kerstweekeind aan de bel trok hebben de 7 UMC’s besloten tot spoedoverleg. Het blijkt namelijk dat verpleegkundigen op dit moment flink moeten improviseren. Jongstra: “Soms komt er nóg een heel ziek kind bij en dan moeten we keuzes maken. Je kunt een kind niet weigeren als er elders geen plek is. Dus dan máken we ruimte en verdelen we de verpleegkundigen over meer patiënten dan wenselijk is. Sommige PICU’s hebben zelfs meer bedden geopend door verpleegkundigen extra diensten te laten werken of collega’s van de volwassen IC of van de neonatologie (pasgeborenen) IC in te zetten.”

 Alles wordt er volgens Jongstra aan gedaan om alle kinderen die opgenomen moeten worden te helpen. “Dat is echter niet wenselijk voor de patiënt en ook niet goed voor de werkdruk die de verpleegkundigen ervaren. Je zou eigenlijk kunnen zeggen dat we een code zwart hebben vanwege de keuzes die we moeten maken.”

Instroom

Al jaren zegt het Capaciteitsorgaan dat het aantal kinder IC-verpleegkundigen moet groeien. De instroom zou per jaar rond de 100 nieuwe studenten moeten zijn. Ook voor dit jaar is de verwachting dat het Capaciteitsorgaan dat zal adviseren. “Mooi advies, maar geen werkelijkheid,” constateert Jongstra. “Er stromen elk jaar zo’n vijfenveertig studenten in, maar evenveel zorgprofessionals verlaten het vak. Uit de recente NZa-analyse over de concentratie van de kinderhartchirurgie komt naar voren dat er onder kinder IC-verpleegkundigen er een vacaturegraad van 25%. Dan gaat het om vacatures die langer openstaan dan 3 maanden.”

Al met al is de situatie voor de kinder-IC’s in ons land zorgelijk, stelt Jongstra van V&VN-IC. “We constateren al jaren dat er een probleem is omdat er tekort kinder IC-verpleegkundigen zijn, maar een oplossing lijkt nog niet te zijn gevonden. We zullen heel goed moeten nadenken hoe we de zorg voor onze meest kwetsbare kinderen kunnen blijven garanderen in de toekomst. Het beroep aantrekkelijker maken zou een oplossing kunnen zijn. Denk aan betere secundaire arbeidsvoorwaarden en zeggenschap voor verpleegkundigen.”