'Ik voer de prachtigste gesprekken over het leven'
- 6 oktober 2022
- V&VN magazine
- V&VN Algemeen
Vrijwel iedere verzorgende en verpleegkundige krijgt met de dood te maken. Het hoort bij het leven en het hoort bij het vak. Toch wordt het nooit makkelijk. Hoe ga je ermee om? Hoe blijf je nabij, maar houd je toch afstand? In V&VN Magazine delen Marijke en Zoë hun ervaring. In aanloop naar de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg (zaterdag 8 oktober) het verhaal van Marijke: "Hoe kon ik hier ooit normaal mee omgaan?"
“Ik was net begonnen met mijn stage in het ziekenhuis en hoorde dat een jonge vrouw nog maar een paar weken te leven had”, vertelt Marijke Damhuis (32), oncologieverpleegkundige bij het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen.
“Ik heb intensief voor haar gezorgd, was betrokken bij de terminale zorg en heb er veel moeite en energie in gestopt dat ze naar huis kon. Toen ze was overleden, vroeg mijn begeleider: hoe gaat het nu met jou? Ik raakte volledig overstuur, ik dacht aan de impact op haar jonge kinderen en haar man. Collega’s deden alsof het normaal was wat er was gebeurd. Maar dat was het toch niet? Hoe kon ik hier ooit normaal mee omgaan?”
Collega’s deden alsof het normaal was wat er was gebeurd. Maar dat was het toch niet?
Inmiddels heeft ze daar haar weg in gevonden. “Ik praat er veel over met collega’s en ik focus me op de dingen die ik voor iemand nog heb kunnen doen. De schoonheid probeer ik ervan in te zien, hoe gek dat ook klinkt. Ik heb het nu vaker meegemaakt met patiënten, dat helpt. De dood is niet alleen maar serieus: we lachen met elkaar en ik voer de prachtigste gesprekken over het leven. Heel waardevol.”
Geen ver-van-mijn-bed-show
“In mijn eigen leven kwam de dood vrij snel in beeld, ik heb een wat oudere familie omdat mijn ouders ‘laat’ kinderen kregen. Daardoor is mijn hart sneller gaan kloppen voor de palliatieve zorg. Overlijden is nooit een ver-van-mijn-bed-show geweest. Mijn moeder is jaren ziek geweest en ik merkte gedurende het proces dat de arts vaak al van tevoren een plan klaar had, voordat dit met haar en ons als familie besproken was. Laat staan dat dit plan was afgestemd op haar wensen en voorkeuren. Ik wist: dat wil ik anders doen.
De stem van een patiënt moet worden gehoord, net als die van de verpleegkundige op de afdeling. Als verpleegkundige kan ik de patiënt wijzen op de gevolgen van een behandeling. Chemotherapie kan bijvoorbeeld leiden tot neuropathie. Dan wordt een hobby als diamond painting, waarbij een fijn motoriek nodig is, heel lastig. Aan de andere kant kunnen wij als verpleegkundigen de wensen van de patiënt verwoorden in het multidisciplinair overleg. Soms leidt dat tot afzien van behandeling.”
Het is fijn om te horen wat de ervaringen met overlijden van andere collega’s zijn.
“Ik volg nu nascholing over palliatieve zorg. Het gaat over wat je moet doen als iemand misselijk wordt tot hoe je als professional om kunt gaan met rouw en verlies. Ik heb geleerd dat het belangrijk is om tijdig palliatieve zorg in te zetten: het kan overbehandeling tegengaan en zelfs de kwaliteit van leven verbeteren. Het is fijn om tijdens deze nascholing te horen wat de ervaringen met overlijden van andere collega’s zijn”, legt Marijke uit.
Zorg goed voor jezelf
“Als verpleegkundige heb je de neiging om altijd maar door te gaan, ook als net iemand is overleden. Maar je moet daarin niet jezelf vergeten. Zoals mijn vader ooit mooi zei: als een bus vol mensen zit, maar de chauffeur wordt niet lekker, dan blijft de bus stil staan. Zo werkt het ook in de zorg. Zolang je niet goed voor jezelf zorgt, kun je niet goed voor een ander zorgen.”
Bron: V&VN Magazine: Palliatieve zorg | Tekst: Jorieke van Noorloos | Beeld: Erik Buis
Word lid en praat mee!
Samen met 105.000 leden maken we ons als beroepsvereniging sterk voor professionalisering van de beroepen verpleegkundige, verzorgende en verpleegkundig specialist. Leden horen, zien en helpen; dat is waar we als V&VN voor staan. Wil jij invloed hebben op hoe jouw beroep zich ontwikkelt? Word lid van V&VN.
