Vaccins in zicht: ‘Laat je informeren en kies bewust’

Tien maanden na de uitbraak gloort er licht aan het einde van de tunnel. VWS wil begin 2021 starten met vaccineren. Zorgprofessionals zijn waarschijnlijk snel aan de beurt. V&VN bestuurslid Jaap Kappert, verpleegkundig specialist in een verpleeghuis: “Elke verpleegkundige en verzorgende heeft het recht een eigen afweging te maken over vaccinatie. Dat is zó belangrijk. We willen wel voldoende informatie hebben om die afweging bewust te kunnen maken. Wat betekent het voor mijn patiënten, voor mijn omgeving en voor mijzelf? Laat je goed informeren en neem op basis daarvan een weloverwogen besluit. En laat ons weten wat jij daarvoor nodig hebt. Dan zorgen wij dat jouw vragen bij VWS en het RIVM terechtkomen.”

Kappert: “Het is goed nieuws dat er snel vaccins beschikbaar lijken te komen. Samen met veel meer testen en betere behandelingen biedt dat hoop op het opheffen van de meeste beperkende maatregelen. En op het eindelijk verlichten van de druk op de zorg, met minder besmettingen, minder opnames, minder doden onder patiënten, en minder uitval van collega’s vanwege quarantaine, ziekte of overbelasting.”

Minister De Jonge van VWS heeft gezegd dat hij al 4 januari wil beginnen. Is dat haalbaar?

“Er is nog veel onduidelijk. Over de distributie, over hoe je het moet bewaren, over de bijwerkingen onder sommige groepen. Heel veel collega’s hebben deze vragen. Ook over de privacy. En of je nog besmettelijk kunt zijn nadat je gevaccineerd bent. Het is belangrijk dat daar snel duidelijkheid over komt, voordat het vaccineren begint.”

Uit onze peiling in september bleek dat 37% een (goed getest) coronavaccin wil halen, een even groot deel twijfelt nog en een kwart zegt Nee. De grootste zorg betreft de onzekerheid over de effecten én de snelheid waarmee vaccins worden ontwikkeld. Wat vind je daarvan?

“Heel begrijpelijk, heel veel mensen in ons land zitten met deze vragen. Ik hoor in mijn vriendenkring vaak zeggen: prima, zo’n vaccin, maar ik wil niet als eerste. Het is ook spannend. Die onzekerheid zie je ook onder verpleegkundigen en verzorgenden. Juist omdat het nieuw is en snel is ontwikkeld, moet er goede en objectieve informatie zijn. Zodat je op basis daarvan een goede afweging kunt maken. Veel collega’s willen eerst meer weten voordat ze besluiten, net zoals veel andere Nederlanders. Ik roep alle verzorgenden en verpleegkundigen op hun zorgen en hun vragen over vaccinatie met ons te delen. Dat kan via ons Meldpunt. Dan zorgen wij dat die vragen bij VWS en het RIVM terecht komen. Laat ons weten wat jij nodig hebt om een goede beslissing te kunnen maken”.

Normaal gesproken duurt de ontwikkeling van een vaccin vele jaren, nu minder dan een jaar. Hoe kan dat? En wat zijn de mogelijke effecten van het vaccin?

“Dit zijn terechte vragen en ook die moeten door VWS en RIVM goed worden beantwoord voor het vaccineren begint.

Is goede informatie het belangrijkst?

Ja, maar je moet het ook praktisch goed regelen en het zo makkelijk mogelijk maken. Dus dat het in werktijd kan, op een plek in de buurt en dat het niet tot problemen met de bezetting leidt. Daarin moet je verpleegkundigen en verzorgenden gewoon goed faciliteren.”

Ga je zelf een vaccin halen?

“Zodra er een concreet vaccin is dat is goedgekeurd, waar de Europese en de Nederlandse geneesmiddelenautoriteit heel goed naar hebben gekeken, en waar ik me in heb verdiept, zal ik een keuze maken. Maar de berichten die ik nu hoor zijn wel hoopgevend. Ook die over mogelijke bijwerkingen. Dus zodra er meer duidelijkheid is, dan neig ik zeker naar een ja.”

Wat zijn jouw overwegingen?

“Ik zou dat niet zozeer voor mijn eigen gezondheid doen, maar vooral om de cliënten te beschermen. Ik heb gezien wat corona doet. Dat is verschrikkelijk. Dus ik voel een verantwoordelijkheid om het risico op besmetting voor hen zo klein mogelijk te maken. En ik wil weer met mijn vrienden in de kroeg af kunnen spreken.”

Je ziet nu een discussie opkomen over of werkgevers druk op hun werknemers mogen uitoefenen om zich te laten vaccineren. Wat vind je daarvan?

“Dwang is onacceptabel. Er is een groot maatschappelijk belang dat uiteindelijk zoveel mogelijk Nederlanders zich laten inenten. Maar dat betekent niet dat je mensen mag dwingen. Ook niet een klein beetje of indirect. Los van de discussie over wat er wettelijk wel of niet kan: zo ga je niet met elkaar om. Net als alle andere Nederlanders gaan verzorgenden en verpleegkundigen zelf over hun eigen lichaam. V&VN zal altijd in de bres springen om dit recht te beschermen. En we houden de minister aan zijn woord: er mag nooit sprake zijn van dwang. Als ik een zorgbestuurder zou zijn, zou ik twijfelende zorgprofessionals niet dreigen, maar helpen met de vraag: wat heb je nodig om als professional een goede afweging te maken? En hoe kan ik je daarbij helpen?”

Hebben verpleegkundigen en verzorgenden een maatschappelijke verantwoordelijkheid om zich te laten vaccineren?

“Niet anders dan 17 miljoen andere Nederlanders. De optelsom van al onze individuele keuzes doet er natuurlijk toe. Daarvan hangt af hoe snel we het virus onder controle krijgen. Hoe snel we het zorginfarct achter ons kunnen laten. En hoe snel de maatregelen kunnen worden versoepeld. Daarom hoop ik dat er snel voldoende informatie is om een goede afweging te kunnen maken. Want dat is allemaal nodig om dit te laten werken.”