Leiderschap

Om Excellente Zorg te bereiken, is leiderschap nodig: iemand beïnvloedt en stimuleert de groep om de beste resultaten te behalen. De kwaliteit van de zorg die jij en je collega’s leveren, staat of valt met de kwaliteit van het leiderschap binnen de zorgorganisatie. 

Voor goed leiderschap is tweerichtingsverkeer nodig. Aan de ene kant voelt ieder laag in de organisatie zich gesteund en gefaciliteerd door de andere laag en aan de andere kant worden er van twee kanten hoge eisen gesteld aan de kwaliteit van het werk. Het resultaat hiervan is dat iedereen goed werk kan leveren in een werkomgeving waarin voldoende ondersteuning geboden wordt.

Vakinhoudelijk leiderschap

Vakinhoudelijk leiderschap is inspirerend leiderschap. Het gaat hierbij niet om een hiërarchische indeling, maar om een voorbeeldfunctie op basis van deskundigheid, motivatie en overtuigingskracht. Als verpleegkundige of verzorgende neem je dus zelf het initiatief om verbetertrajecten in te zetten en je collega’s te motiveren. Zo heb je invloed op het beleid en de besluitvorming binnen jouw werkomgeving.

Rebels verpleegkundig leiderschap

Verpleegkundig leiderschap is een veel bestudeerd onderwerp dat op verschillende manieren wordt gedefinieerd. Volgens wetenschappers draagt verpleegkundig leiderschap bij aan voortdurende kwaliteitsverbetering, patiëntveiligheid en de werkomgeving van verpleegkundigen. In hun praktijken worden verpleegkundigen vaak uitgedaagd om anders te handelen wanneer de regels en voorschriften van de organisatie niet passen bij hun (professionele) normen en overtuigingen in het geven van de juiste zorg. Verpleegkundigen wijken dan af van die regels en voorschriften om in het belang van hun patiënten te handelen. We noemen dit rebels verpleegkundig leiderschap. Rebelse verpleegkundigen slagen erin grenzen te verleggen en buiten de lijntjes te kleuren zonder de steun van collega's en management te verliezen. Dit afwijkende gedrag vindt vaak plaats buiten het zicht van anderen, 'onder de radar'.

Door middel van de REBEL-V-studie heeft V&VN samen met de Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht en de Tilburg Universiteit onderzocht hoe en wanneer rebels verpleegkundig leiderschap plaatsvindt in de verpleegkundige praktijk. Daarbij is inzicht verkregen in de factoren die de ontwikkeling van rebels verpleegkundig leiderschap stimuleren en belemmeren.

Meer informatie? Neem contact op met Eline de Kok, adviseur en onderzoeker V&VN.

Review rebels verpleegkundige leiderschap

• In een scoping review zijn inzichten gegeven in het leiderschap van verpleegkundige rebellen, de competenties van rebelse verpleegkundige leiders en de factoren die de ontwikkeling van rebels verpleegkundig leiderschap stimuleren of belemmeren. Het artikel kunt u hier lezen. En de Nederlandse samenvatting hier.
• In een beschrijvende studie is weergegeven op welke manier het Excellente Zorg-programma van V&VN heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van verpleegkundig leiderschap. Het artikel kunt u hier lezen.
• In een verkennende studie is onderzocht welke ervaringen verpleegkundigen met rebels verpleegkundig leiderschap hebben in hun eigen werkpraktijken. Het artikel kunt u hier lezen. En de Nederlandstalige samenvatting hier.
• In een meervoudige casestudie zijn aan de hand van drie karakteristieken rebelse verpleegkundige leiderschapspraktijken de ervaringen en dilemma’s van verpleegkundigen en verpleegkundig managers beschreven. Het artikel kunt u hier lezen.
• In een beschrijvende studie is onderzocht hoe verpleegkundigen hun werkomgeving in de beginfase van de COVID-19-pandemie opnieuw vormgaven. Het artikel kunt u hier lezen.

Liever zin om te luisteren? In deze podcast gaat Eline de Kok in gesprek met Wendy Borst over innoveren in de zorg door middel van rebels verpleegkundig leiderschap. Daarnaast ging zij in deze podcast in gesprek met Zuster Roos over positieve & negatieve rebellen en de opvattingen die rondom dit thema bestaan.