Vraag van de maand: mag een vios zelfstandig werken?

In de maandelijks rubriek ‘De vraag van de maand’ staat een vraag die van belang is voor de hele beroepsgroep centraal. Deze maand een vraag over het zelfstandig werken van een vios binnen een huisartsenpost.

Om deze vraag te kunnen beantwoorden kijken we eerst naar de algemene wettelijke context, om vervolgens in te zomen op deze specifieke casus.

Vanuit wettelijk oogpunt geldt het volgende:

• Een vios die nog in opleiding is, is een verpleegkundige op basis van artikel 3 van de Wet BIG en haar registratie in het BIG-register. Pas na registratie in het Verpleegkundig Specialisten Register (wat alleen mogelijk is na diplomering) is een verpleegkundige op basis van artikel 14 van de Wet BIG bevoegd om de titel verpleegkundig specialist te voeren, is zij zelfstandig bevoegd tot het indiceren, uitvoeren van en/of opdrachtgeven tot voorbehouden handelingen.
• Het zelfstandig behandelaarschap is ook een onderdeel is van de beroepsuitoefening van de verpleegkundig specialist, zoals vastgelegd in het beroepsprofiel. Dit betekent dat een VS zelfstandig anamneses mag afnemen, diagnoses mag stellen, onderzoek mag (laten) uitvoeren, behandelingen starten en/of doorverwijzen.
• Tijdens de opleiding tot verpleegkundig specialist is de vios een 'verpleegkundige in opleiding tot specialist'. Dat wil zeggen: een verpleegkundige op basis van artikel 3. De competenties die zij in haar opleiding aanleert, verwerft zij onder supervisie van een erkende praktijkopleider en gespecialiseerde leermeesters. Samen met hen maakt de vios afspraken over de mate waarin zij haar werk zelfstandig kan uitvoeren. Dat geldt zowel voor de voorbehouden handelingen als voor de algemene beroepsuitoefening.
•  In deze opleiding dragen beide partijen (praktijkopleider/leermeesters en de vios) een eigen verantwoordelijkheid. De vios is als verpleegkundige zelf verantwoordelijk voor het feit dat zij bekwaam moet zijn voor hetgeen zij doet. Supervisoren dragen geen verantwoordelijkheid voor het handelen van de vios, maar wel voor de zorgvuldige wijze waarop zij afspraken maken over de mate van toezicht en tussenkomst die is vereist. Dat betekent dat een supervisor moet kunnen uitleggen op welke gronden hij het verantwoord vond dat een vios een bepaalde mate van zelfstandigheid werd gegeven bij het uitvoeren van beroep waarvoor zij in opleiding is. Concreet betekent dit: wanneer een vios een fout maakt, zal aan de vios de vraag worden gesteld op welke gronden zij meende dat zij bekwaam was, terwijl aan de supervisor zal worden gevraagd op welke gronden hij meende dat het verantwoord was om aan te nemen dat de vios bekwaam was.

Wat betekent dit voor de vraag of een vios zelfstandig consulten mag doen?

De Wet BIG reguleert wat de beroepsuitoefening betreft alleen de kwesties rond de voorbehouden handelingen. Het voeren van consulten wordt niet bij deze wet gereguleerd, maar door afspraken tussen zorgpartijen en door professionele standaarden. De vraag of een vios zelfstandig consulten mag doen, is vanuit de Wet BIG dan ook niet te beantwoorden. Hier ligt in ieder geval geen belemmering.

De huisarts of VS heeft wettelijk gesproken geen 'autoriteit' die kan worden overgedragen, er kan dan ook niet worden gesproken van autorisatie. Feitelijk gaat het hier om een beslissing binnen een supervisietraject waarin de praktijkopleider/leermeester en de vios het beiden verantwoord achten dat de vios bepaalde handelingen zelfstandig uitvoert. Beide partijen nemen hierin een eigen verantwoordelijkheid.

Het is aan te raden om de afspraken die in dit kader worden gemaakt, schriftelijk vast te leggen.